Çocuklarını kendilerinden çok düşünen ebeveynlerin en çok arzuladığı şey, onların daha mutlu ve daha akıllı olmalarıdır. Akıllı derken elbette doğuştan gelen zeka seviyesi yüksek olan bireyden değil; karakteri iyi eğitimle şekillenmiş, daha sağduyulu olan ve daha doğru kararlar veren birinden bahsediyoruz.
Kendini bilen ve mutlu bir birey olmaya giden yolun önemli bir kısmı ebeveynlerin yanında geçiyor. Bu durumda, çocuklarını ne yönde etkileyecekleri konusunda anne ve babalara büyük görev düşüyor. Daha mutlu ve akıllı çocuklar yetiştirebilmek için uzmanların önerilerinden 10 altın kuralı Uplifers okurları için derledik.
Çocuğunuzun yaşamasını istediğiniz gibi yaşayın
Bir ebeveyn olarak söyledikleriniz yaptıklarınızı; onayladığınız yaşam biçimi şu anki yaşantınızı tutmuyorsa, söyledikleriniz çocuğunuzun bir kulağından girip diğerinden çıkacaktır. Tıpkı sürekli zararlarından bahsettiğiniz halde sigara içmeye devam etmek gibi, karşılığı olmayan öğütler hiçbir işe yaramaz.
Çocuğunuzun olmasını istediğiniz birey olun. Öğüt vermeyin, yapın.
Stresi kapının dışında bırakın
Ebeveynlerin kendilerinde stres yaratan türlü sorunlarını kapının dışında bırakmaları ve çocuklarına bunları olabildiğince yansıtmamaları, daha huzurlu çocuklar yetiştirmek için şart. Stresi kapının dışında bırakmaktan kasıt, çocukları her tür sorunun dışında tutarak, pamuklara sarılmış bir şekilde yaşamalarına izin vermek demek değil elbette: Evde sürekli belli bir stres seviyesi olmasına izin vermemek.
Binlerce ailenin katılımıyla yapılan bir anket çalışmasının sonuçları da bu tezi doğruluyor. Çocuklara, ebeveynleriyle ilgili bir tek şeyi değiştirmek isteseler ne dileyecekleri soruluyor. Ebeveynler, çocuklarının muhtemelen kendileriyle daha çok zaman geçirmek isteyebileceklerini düşünedursun, çocukların dilekleri aynı noktada yoğunlaşıyor: Anne ve babalarının daha az yorgun ve stresli olmaları.
Çocuklarınıza inanın ve güvenin
Çocuklara yapılacak en değerli yatırımlardan biri onlarla gurur duyduğunuzu ve her ne istiyorlarsa başarabileceklerine inandığınızı belli etmektir. Bu, çocukları daha özgüvenli ve kendileriyle ilgili daha olumlu düşüncelere sahip, mutlu bireyler haline getirmekte önemli bir etken.
Robert Rosenthal’in Pygmalion (Beklenti) Etkisi deneyinde gösterdiği gibi, büyüklerinin kendilerine güvendiğini bilen çocuklar çok daha azimli ve başarılı oluyorlar.
Çocuklarını zekaları için değil, azimleri için ödüllendirin
Çocuklarınızı büyük oranda doğuştan gelen zeka gibi bir özellik üzerinden takdir etmek yerine, herhangi bir konuda gösterdikleri çabayı ödüllendirmek çok daha doğru. Çünkü azim, çocuğun kontrol edebileceği bir erdem. Yeterince zeki olmadığını düşünen bir çocuk kolayca vazgeçer ve kendine inanmadığı için daha büyük başarısızlıklara giden bir yola girip mutsuz olabilir.
Gerçekten ödüllendirebileceğiniz bir durum olduğunda, çocuklarınıza onları takdir ettiğinizi göstermekten ve söylemekten çekinmeyin. Tabii, bunu bir alışkanlık haline getirip, takdirin değerini azaltmayarak ve hangi konularda başarılı olduğunu açıkça anlatarak yapın. Örneğin, “Resminde kullandığın renkleri çok beğendim” gibi detaylar vermek neyi doğru yaptığını anlamasına yardımcı olacaktır.
Çocuklarınıza kitap okumayın, onlarla birlikte okuyun
Çocuğunuzla birebir vakit geçirmek, birlikte yaptığınız şey ne olursa olsun çok önemli: Yerde oturup yapboz yapmak, mutfakta bir şeyler hazırlamak, bisiklete binmek, banyo yapmadan önce beraber yüzünüzü boyamak, parkta beraber kaydıraktan kaymak…
Çocuğunuza karşı sandalyeden kitap okumak yerine; yanıbaşında, onun da resimlerine bakmasına izin vererek okumak yakınlık hissini arttırırken, çocuğun hayal gücünü ve öğrenme kabiliyetini geliştiriyor. Erken yaşta okuma yazma öğrenmeye büyük etkisi olduğu gösterilen bu yöntem sayesinde çocuklar daha da çok eğleniyor ve çocuk zihninde eğlenmek, mutlu olmak demek.
Akşam yemeklerinde tüm aile masada olsun
Çocukların depresyona girme, sigara tiryakiliği, uyuşturucu bağımlılığı gibi kötü alışkanlık ya da psikolojik sorunlar edinme ihtimalleri, aileleriyle beraber yemek yediklerinde azalıyor. Garip bir iddia gibi gelebilir; ama yapılan pek çok araştırmanın sonucu böyle. Bunlara ek olarak, aile yemeklerinin çocuklar üzerinde başka etkileri olduğu da gösterilmiş: Kelime dağarcığının gelişmesi, görgü kurallarına hakimiyet, sağlıklı beslenme alışkanlığı vb.
Michigan Üniversitesi’nde, 1981-1997 yılları arasında yapılan oldukça kapsamlı bir anket çalışmasının sonuçlarına göre çocukların evde yemek yedikleri oranda akademik başarıları artarken, davranış bozuklukları azalıyor. Dolayısıyla, her gün olmasa bile en azından önceden belirlenmiş günlerde, olabildiğince tüm ailenin bir masa etrafında olmasında fayda var.
Çocuklarınızın özgürlüğü mantık sınırları dahilinde olsun
Oldukça açık olan bir şey var: Tamamen özgür bırakılmak çocukların psikolojik gelişimi açısından doğru bir davranış değil. “Aman baskı kurmayalım” düşüncesiyle serbest yetiştirilen, davranış ve haklarının sınırlarını bilmeyen çocukların sorunlu ve mutsuz bireyler olmaları kaçınılmaz. Bunun en önemli çıktılarını, kendi özgürlüğünü başkalarınınkinin önüne koyan bencil, şımarık çocuklarda görebiliyoruz: Kendi özgürlüğünün ne zaman başka insanlarınkine müdahale ettiğini algılayamayan çocuklarda.
Öte yandan, çocukların sevdikleri şeyleri yapmasına izin vermek, örneğin oyuncaklarını dağıtmalarını beklemek; ama toplamayı da öğretmek önemli. Burada dikkat edilmesi gereken iki nokta var gibi görünüyor: Birincisi, çocukları özgür bırakmak ile onları sıkboğaz edip isyana sürüklemek arasındaki dengeyi bulmak. İkincisi ise, çocuklara çizdiğiniz sınırlar konusunda tutarlı olmak ve bir gün izin verdiğiniz bir şeyi, sırf buna hakkınız olduğu için, ertesi gün yasaklamamak.
Çocuğunuzu doğru arkadaşlıklar kurmaları için yönlendirin
Çocukların geleceğe dair planlarını oluştururken aile kadar önemli olan bir faktör de içinde bulundukları arkadaş grubu oluyor. Üstelik arkadaş etkisi sigara gibi alışkanlıkları edindirmekten öte, çoğu kez olumlu yönde kendini gösteriyor: Beraber hayal kuran ve benzer amaçlar için çalışan bir arkadaş grubunun son derece güçlü bir destek olduğunu unutmayın.
Bu nedenle çocukların arkadaşlarını sorgularken olumsuz bir tavır takınmamak, arkadaşlarıyla zaman geçirmelerini ve paylaşımlarını desteklemek, uzun vadede daha başarılı ve mutlu bireyler olmaları için önemli bir adım.
Çocuklarınızın uyku düzenlerine dikkat edin
Uyku düzenine uymak ve uykuyu yeterince almak, çocukların odaklanma problemlerini ortadan kaldırmada çok etkili bir faktör. Yapılan bir araştırmada yaklaşık 3000 öğrencinin uyku düzenleri ve aldıkları notlar karşılaştırılmış ve günde 15 dakikalık bir uykunun dahi ne denli önemli olduğu gösterilmiş.
Özetlemek gerekirse, bir saatlik bir uyku kaybı yüzünden altıncı sınıftaki bir öğrenci, bilişsel kabiliyet ve öğrenme kapasitesi açısından dördüncü sınıftaki bir öğrenciyle aynı seviyeye geriliyor. Bir diğer deyişle, düzenli olarak her gün ihtiyaç duyulandan bir saat eksik uyumak, iki yıllık bir kayba sebep oluyor.
Çocuğunuzu bir “şükran günlüğü” tutmaya teşvik edin
Kaliforniya Üniversitesi’nden Dr. Robert Emmons genç öğrencilerine bir “şükran günlüğü” tutmalarını öğütlemiş. On hafta boyunca öğrenciler, o hafta başlarına gelen ve müteşekkir oldukları 5 şeyi bu günlüğe not etmişler. Bu kişilerin mutluluk seviyelerinin günlük tutmayan öğrencilerinkinden yüzde 25 daha yüksek; geleceğe dair bakışlarının daha olumlu olduğu, üstelik çok daha az hasta oldukları ortaya çıkmış.
Günlük hayatta başımıza gelen olaylar ya da tanıştığımız, bizi etkileyen kişiler bir süre sonra unutulup gidebilir. Oysa bunları yazmak, bir nevi sabitlemek ve daha sık hatırlanır hale getirmek demek.
Mutlu bireylerin daha yüksek performansa sahip olduğu ve yaptıkları her tür işte daha başarılı oldukları göz önüne alınırsa, siz de bu çok kolay kuralları uygulayarak çocuğunuzun gelişimine tahmin edemeyeceğiniz kadar olumlu katkılar sağlayabilirsiniz.
Kaynak: