Çocuğumuzun önüne bir tatlı veya bir havuç koysak, çoğunlukla tatlıyı seçecektir. Peki, sizce çocuklarımız neden tatlıyı seçiyor? Çünkü şekerli gıdaların alımı beynimizdeki opiod reseptörlerini aktif hale getirerek keyif alma duygusunun oluşmasını sağlar. Bu duygu ile vücudumuzun ödüllendirme ve rahatlama sistemi etkinleşir. Böylelikle beynimizin mutluluk duygusunu tanımasıyla beraber daha fazla şeker tüketme isteği başlar.
Şekerli gıdaların fazla tüketimi ile birlikte yükselen kan şekerimizi normal hale getirmek için pankreas organımız fazla miktarda insülin hormonu salgılamaya başlar. Bu da kan şekeri seviyemizin hızlı bir şekilde düşmesine neden olur. Böylece daha fazla şekerli yiyecek yeme arzusu ortaya çıkarak aşırı tatlı yeme döngüsü başlar.
Şeker çocukları nasıl etkiler?
- Çocuklarda şeker bağımlılığı hücrelere zarar verebilir ve bağışıklık sistemini düşürür.
- Aşırı şeker tüketimi kan şekerinde bir artışa neden olur. Kan şekeri seviyesini kontrol etmeye çalışmak için fazla miktarda insülin salgılanır. Fazla miktarda insülin salgılandıktan sonra kan şekeri seviyesi hızlıca düşmeye başlar; bu da çocuğu aç ve yorgun düşürür. Bunun sonucunda çok fazla şeker tüketmek insülin üretimini etkiler ve şeker hastalığına neden olabilir.
- Şekerli gıdalar çocuğunuzun ihtiyaç duyduğu besin maddelerini vermediğinden, doygunluk hissi oluşturmaz. Çocuğunuz daha fazla karbonhidrata ihtiyaç duyar ve aşırı yemek ister. Çok fazla şekerli gıda tüketmesi sonucunda, aşırı kilolu veya obez olma riski artar.
- Şeker çocuğunuzun ağzında 20 dakika veya daha uzun süre kaldığı zaman bakteriler bu şekerleri aside dönüştürür. Bu da bakterilerin dişin mine tabakasını zedelemesiyle diş çürümesine neden olur.
- Şekerli gıdalardaki renklendiriciler, katkı ürünleri çocuklarda alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
- Fazla miktarda şekerli yiyecekler tükettikten sonra kanda dolaşan büyük miktarda şeker damarlara zarar verebilir. Boş kalori içeriğine sahip bu gıdalar çocukları sinirli ve hiperaktif hale getirir.
- Çok fazla şekerli gıdalar tüketmek, çocuğunuzun protein, sağlıklı yağlar ve lif içeriği yüksek besinlerden daha az tüketmesine neden olur.
Şeker ve etkileri ile mücadele etmek için 9 adım
- Çocuklarımızda daha sağlıklı beslenme alışkanlığı yaratmak istiyorsak, önce kendimizle başlamalıyız. Çocuklarımıza sağlıklı beslenme modeli olmamız için örnek olarak önderlik etmeliyiz.
- Çocuklarımızın yemek yeme alışkanlıkları doğumdan önce başlar, bu yüzden şekerli yiyecek ve içeceklerin tüketimini bırakmamız ne kadar erken olursa o kadar iyi olur.
- Çocuklarımıza erken yaşta şekerli gıdaları tükettirmemeliyiz. Amerikan Kalp Derneği (AHA) 2 yaşın altındaki çocukların şeker eklenmiş gıdaları veya içecekleri tüketmemelerini öneriyor. Bebekler ilk altı ay boyunca anne sütü tüketiyor, ikinci altı aydan iki yaşına kadar dönemde anne sütü ek besinlerle birlikte çocuklara veriliyor. İkinci altı aylık dönemde şeker yerine meyve püreleri veya doğal tatlandırıcı olan pekmez tercih edilebilir. Balı, içerdiği bakteri nedeni ile 1 yaşından önce vermemeliyiz.
- Çocuklarımızla kilo alması ya da kilo vermesi gibi konular hakkında konuşmamalıyız. Sadece çocuğumuzun sağlıklı beslenmesi gerektiğine odaklanmalıyız. Onlara sağlıklı beslenmenin değerli bir önceliğe sahip olduğunu gösterip, uzun ve mutlu bir yaşamın temelini oluşturmalıyız.
- Anne ve baba olarak, çocuğumuzun sağlıklı besin seçimleri yapma kabiliyetine inanmalı, doğru desteği ve cesareti sağlamalıyız. Çocuklarımıza doğru beslenme ögelerinden oluşan ve beslenecekleri çeşitli sağlıklı besinleri gösterirken, zamanla çocuklarımız besin çevresinde sağlıklı seçimler yapmayı öğreneceklerdir.
- Çocuklarınıza şekerin bağımlılık davranışlarını ve onları nasıl etkileyeceklerini göstermeliyiz. Bir elma gibi sağlıklı şekerin nasıl hissettirdiğini ve bisküvi gibi işlenmiş şekerin nasıl hissettirdiğini fark etmelerine yardımcı olmalıyız.
- Gizli şeker deposu olan besinler (şekerli gazlı içecekler, baklava, kadayıf gibi şerbetli tatlılar, kek, pasta, hazır meyve suları, jelibon, meyve çikolatalı drajeler, cipsler, hazır sosla, aromalı süt ürünleri, hazır meyve yoğurtları, şuruplu kahveler ve paketli atıştırmalıklar) yerine meyveler, sebzeler, süt ve süt ürünlerindeki besleyici şekerleri çocuğumuzun sağlıklı beslenme planında yer vermeliyiz.
- Erken yaşta yiyecek etiketlerini okumalarını öğretmeliyiz. Market alışverişi yaparken 100 gramında 15 gram şeker barındıran bir işlenmiş gıda aşırı şekerli, 100 gramında 5 gram barındıranı ise düşük şekerli olarak sınıflandırılmaktadır.
- Bir aile olarak yemek hazırlarken, çocuklarımız ile birlikte yemek hazırlamalıyız. Böylece yaptıkları sağlıklı yiyecekleri yemeyi daha çok isteyeceklerdir. Çalışmalar, aileleriyle birlikte yemek yiyebilen çocukların daha sağlıklı beslenme eğiliminde olduklarını göstermiştir.