Çağımızın büyük sorunsalı: Çocuklarda dijital bağımlılık

Bugünün dünyasında ekranlardan kaçınmak oldukça zor. Bekleme odalarında televizyonlar, okullarda tabletler ve çoğu insanın elinde akıllı telefonlar var. Teknoloji ortaya çıkmaya devam ettikçe ve ekranlar günlük hayata dahil hale geldikçe, bazı aileler çocukların elektroniklerinde oynamalarına ne kadar zaman ayıracağına karar vermekte zorlanıyor.

Uzun yıllar boyunca, çocuklar için günde iki saatten fazla ekran süresi önerilmemiştir. Fakat elektronikler gittikçe taşınabilir hale geldikçe, bu limitleri uygulamanın ne kadar zor olabileceğini hepimiz günlük hayatımızda yaşıyoruz. Örneğin, 12 yaşındaki çocuğunuzun cebinde bir akıllı telefon varsa, ekrana bakma sıklığını nasıl sınırlarsınız?

Ancak bazı aileler için, ekran süresi yavaş yavaş hayatlarının tümü olmaya başladı. Çocuklar çoğu zamanlarını elektronik aletlerle geçiriyorlar ve dünyayı görmeyi kaçırıyorlar. Ve çoğu evde, aile zamanları, tüm ailenin oturma odasında oturup akıllı telefonlarına bakmasıyla geçiyor.

Aileniz bazı sağlıksız alışkanlıklar geliştirmişse, dijital bir detoks yardımcı olabilir. Bu, uzun süre ekranlardan kaçınmanız gerektiği anlamına gelmez. Teknolojiyi kısa vadeli olarak hayatınızdan çıkarmak, sınırlandırmak sadece daha sağlıklı alışkanlıklar geliştirmek için ihtiyaç duyduğunuz mola olabilir.

Çocuğunuz (veya tüm aile) için dijital detoks 

Aşırı medya kullanımı bazı davranışsal, duygusal ve akademik sorunlara yol açabilir. İşte çocuğunuzun elektroniğe bir mola vermesi gerektiğine dair birkaç işaret:

  • Çocuğunuz eğlence zamanı teknolojiye bağlıdır. Araştırmalar ortalama çocuğun elektronik cihazlara günde yedi saat harcadığını tahmin ediyor. Çocuğunuz saatlerce video oyunları oynama alışkanlığı kazanmışsa veya her gün bu rutini gerçekleştirmek istiyorsa, dijital bir detoks ona diğer ilgi alanlarını keşfetme fırsatı verebilir.
  • Aileniz elektronikle ilgili bazı kötü alışkanlıklar geliştirmiş olabilir. Akşam yemeğini yerken TV izlemek, yüz yüze konuşmak yerine, başka bir odadan mesajlaşmak, yatağın içinde akıllı telefonlarla uyumak veya sosyal medyayı kullanmak için birbirini görmezden gelmek bazı ailelerin yaşadığı kötü alışkanlıklardan sadece birkaçıdır.

Ekran zamanı ve davranış problemleri 

Araştırmacılar, ekran zamanının çocuk gelişimi ve davranışını nasıl etkilediğini incelemeye devam ediyor. Birçok çalışma, çocuklarda ekran zamanı ile çeşitli davranış problemleri arasında bağlantılar buldu.

Ancak bazı çalışmalar aşırı ekran süresinin aşağıdakileri etkilediğini belirledi…

Uyku problemleri: Uyku yoksunluğu dürtüsel davranışa ve duygusal düzenlemenin azalmasına neden olabilir.

Sosyal problemler: Başkalarının duygularını tanımakta güçlük çekmek ve yüz yüze iletişimde zorluk, artan çatışmalara yol açabilir.

Saldırgan davranışlarda artış: Bazı çalışmalar agresif davranışların nedenini çocuklarda saldırgan davranışlardaki artış ile ilişkilendirdi.

Birçok ebeveyn, teknolojinin artan davranış sorunlarına yol açtığına dair kanıtlar bildirmektedir. Ev içerisinde yaşanan problemlerin ekran zamanının artmasıyla bağlantılı olduğunu söyleyen pek çok ebeveyne rastlamak mümkün.

Dijital detoks, sosyal ve duygusal becerileri geliştirebilir

Yapılan araştırmalar, dijital bir detoksun, çocukların başkalarının duygusal ifadelerini okuma yeteneklerini geliştirdiğini keşfetti.

Ekran zamanını dışarıda geçirilecek zaman ile değiştirmek yararlıdır

İnternet ve video oyunlarının icadından önce, çocuklar çoğu zaman dışarıda oynarlardı. Fakat şimdi, teknolojinin cazibesi birçok çocuğun boş zamanlarında ekranlar ile vakit geçirmesini sağlıyor. Elektroniği elinden alırsanız, çocuğunuz yapacak başka bir şey bulmakta zorlanabilir. Dışarıda oynamak çocuklar için büyük yararlar sağlayabilir ve davranış problemlerini büyük ölçüde azaltabilir. Sosyal olarak etkileşim kurmalarını da sağlar. Ve aynı zamanda egzersize vakit ayırmak da çocukların daha iyi uyumasına yardımcı olur. Elektronikle geçirilecek zaman yerine dışarıda aktiviteler planlayabilirsiniz.

Dijital detoks kötü alışkanlıkları azaltıyor

Birçok ebeveyn için, TV’yi kapıdan girdikleri anda açmak veya sürekli olarak sosyal medyayı kontrol etmek alışkanlık haline gelir. Çocuklara örnek oluşturmak adına ebeveynlerde ev içerisinde ekran zamanını kısıtlamak ve yönetmek zorundadırlar. Çocuklar okuldan önce video oyunlarını açarak ya da kapıdan girdikleri anda bilgisayara geçerek sağlıksız ekran saati alışkanlıklarını da geliştiriyorlar. Çocuklar elektronikten uzaklaştıklarında ve normal rutinlerinden uzak durduklarında, yeni alışkanlıklar geliştirme fırsatı bulurlar. Bu nedenle yeni alışkanlıklar geliştirmeleri için ailecek ev içinde ve dışında yapılacak aktiviteler yapabilirsiniz. 

Dijital detoks oluşturmak için birkaç strateji

Elektronik cihazlardan uzak haftalarca süren bir mola yaratın: Bir kamp gezisi ya da tatil, herkesin elektroniğinden uzaklaşmasına neden olabilir. Teknolojiden uzaklaşmak için masa oyunları , ailecek yemek yapma aktiviteleri, kendin yap etkinlikleri faydalı olabilir. Elektronik olmayan bir hafta sonu planlayabilir, bir tatile gücünüz yetmiyorsa ev içinde yapılacak aktiviteler düzenleyebilirsiniz. Belki de her ayın ilk cumartesi günü ekran olmaması veya ayın son pazar günü sessiz bir aile günü de planlayabilirsiniz. Her ay bir gün elektronik kullanmadan birlikte kaliteli zaman geçirmek için ya da pazar günlerini elektroniksiz geçirmek için aile toplantısı yapabilirsiniz.

Elektronikten birkaç gün uzaklaşmak, çocuğunuzun davranışını değiştirip değiştirmeyeceğini görmek için harika bir deney olabilir: Elbette, elektronik konusunda iyi bir rol model olmak önemlidir. Çocuğunuza bilgisayarın arkasında otururken elektroniği kapatmasını söylerseniz, kelimeleriniz etkili olmayacaktır. Bu nedenle, çocuğunuzla birlikte dijital bir detoks yapmak için istekli olun. Tüm ailenin elektronikten kısa bir süre uzak durması iyi olabilir. Bu nedenle aile toplantısı yapabilir ve bu toplantıda birlikte yeni aktiviteler planlayabilir, günlük haftalık rutininize dahil edebilirsiniz. Hem bu sayede ailecek güzel anılar biriktirirsiniz ve keyifli vakit geçirirsiniz.

İlginizi çekebilir: Mükemmeliyetçi çocukları hatalarıyla nasıl barıştırabiliriz?

Gülnaz Küsin
Adana’da dünyaya gelen Gülnaz Küsin 2009-2011 yılları arasında Viyana Üniversitesi Siyaset Biliminde eğitim gördükten sonra Mersin Toros Üniversitesi Psikoloji Bölümünden 2017 yılında mezun olmuştur. ... Devam