Yaşamın kaynağına dönüş: Yağmur suyu hasadı nedir, ne işe yarar?

Şu anda, dünyanın geniş bölgelerindeki temiz su kaynakları büyük bir baskı altında ve su kıtlığı konusunda ciddi endişeler var. Bunun nedenleri arasında ise artan şehirleşme, yüksek kişisel tüketim seviyeleri (kişi başına günde 150 litreye kadar su) ve kaçınılmaz olarak iklim değişikliğinin getirdiği baskılar sayılabilir. Dolayısıyla sürdürülebilir su hizmetlerine olan ihtiyaç ve su kullanımımızı yeniden düşünmek, hiç bu kadar önemli olmamıştı!

Buna cevaben birçok ülke, kentsel hidrolojik döngüyü yönetmek için daha bütüncül bir yaklaşımın parçası olarak benimsenen entegre kentsel su yönetimi stratejilerini uygulamaya koyuyor. İşte yağmur suyu hasadı, entegre su yönetiminin birincil unsuruna iyi bir örnek. Kentleri iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha dirençli hale getirirken, kamuya ait su hizmetleri ve altyapı üzerindeki baskıyı azaltmada da hayati bir rol oynayabilir. Bu noktada mimarlar, planlamacılar ve tasarımcılar, yağmur suyu toplamayı, toplumların kalbine sürdürülebilir enerji, su ve diğer yeşil altyapıyı getirmeyi amaçlayan bir dizi sürdürülebilir seçeneğin parçası olarak değerlendirmek gibi bir sosyal ve çevresel sorumluluğa sahip…

Yağmur suyu hasadı nedir?

Yağmur suyu hasadı veya yağmur suyu toplama, yağmur suyunun yüzey akışı olarak dağıtılmadan önce toplanması ve depolanması olarak tanımlanabilir. Bir yağmur suyu depolama sistemi, tipik olarak çatı yüzeyinden akan suyu toplayarak bir depolama kabına iletir. Bu, doğası gereği oldukça verimli bir süreçtir. En basit haliyle, yağmur suyunun toplandığı yerde, birçok amaca hizmet etmek üzere kullanılabilecek bir su kaynağı oluşur. Depolanan yağmur suyunun kalitesi de tipik olarak yüksektir. Bu nedenle WC sifonu, çamaşır, bahçe sulama ve araç yıkama da dahil olmak üzere çok çeşitli içilmez amaçlar için kullanılabilir. Bunun yanı sıra büyük ölçekli endüstrilerde içme suyuna dönüştürmek için de arıtılabilir. Yağmur suyunun en iyi yanı tuzlar, mineraller ve diğer doğal/insan yapımı kirleticilerden arındırılmış olmasıdır.

Yağmur suyu hasadı nasıl yapılır?

Belli başlı yağmur suyu hasat etme yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

Yüzey akış hasadı: Yağmur suyu, doğal rezervuarlarda/tanklarda toplanır veya yüzey suyunun yüzey akışı olarak kaybolmadan önce yer altı akiferlerine sızması sağlanır.
Çatıda yağmur suyu hasadı: Çatıda yağmur suyu hasadı, bir evin çatısına düşen yağmur suyunun bir kısmının yönlendirilmesini ve yeniden depolanmasını içerir. Hasat edilen su, depolanan bir besleme çukuruna yönlendirilir; çukurdaki su o bölgedeki yer altı suyu deposunda/akiferinde toplanır ve yavaş yavaş yeniden yüklenir.
Barajlar: Barajlar, suyu hapsetmek üzere tasarlanmış bariyerlerdir. Yağmur suyu doğrudan içlerinde birikebilir veya suyu içlerine yönlendirmek için drenaj sistemleri oluşturulabilir. Bu teknik çoğunlukla sulama amacıyla kullanılır veya işlenir ve daha sonra ev içi kullanım için dağıtılır. Modellendikleri yol, çok fazla su toplamak için de kullanılabilir. Göletlerden farklı olarak toprağa boşalan su miktarını azaltacak önlemler alınır.
Yeraltı tankları: Yeraltı tankları, zemine kazılarak ve su sızmasını azaltmak için daha sonra çimentolanan bir boşluk yaratılarak inşa edilir. Üst kısım da kapatılır ve tanka yönlendirilen borulardan su elde edilir. Suyun dışarı atılması için pompalar kullanılır. Bunlar yağmur suyunu toplamak için harikadır, güneş ışığının gerçekten nüfuz etmediği yerin altına yerleştirildikleri için buharlaşma riskini önemli seviyede azaltırlar.
Yağmur tabağı: Bu teknikte, yağmur tabağı kullanılarak yağmur suyu doğrudan gökten düşerken toplanır. Bunlar ters çevrilmiş şemsiyeler veya büyük huniler gibi görünür ve genellikle bir boruya bağlanır, böylece toplanan su başka bir yere yönlendirilir. Bazen toplama kabı, yalnızca yağmur tabağı yerden yukarıda olacak şekilde yer altına yerleştirilir. Basit ama etkili bir yöntemdir.
Su toplama rezervuarları: Bu durumda yağmur suları yollardan ve kaldırımlardan toplanır. Bu yöntemle toplanan su gerçekten temiz değildir ve kirli olabilir. Ancak, yine de mahsul sulama için kullanılabilir.
Eğimler: Yağmur suları zemine akarken yamaçların alt kısımlarında toplanır. Bu, yağmur suyunu toplamanın basit ve doğal bir yoludur.
Siperler: Bu, bugün hala çok fazla kullanılan, sulama için yağmur suyunu toplamanın başka bir geleneksel yöntemidir. Yağmur yağdığında su, hendeklerle çiftliğe yönlendirilir.
Yağmur fıçıları: Yağmur fıçıları, bu amaç için özel olarak tasarlanmışlardır ve perakende mağazalardan satın alınabilirler. Yağmur varilleri, çatılara düşen yağmur sularını toplamak için kullanılır.

Yağmur suyu hasadının faydaları

Artık yağmur suyu geri dönüşümü hakkında bilgi sahibisiniz. Buraya kadar, yağmur suyu nasıl biriktirilir, yanıtlamaya çalıştık. Peki yağmur suyu hasadının faydaları nelerdir? Neden yağmur suyu toplama yöntemleri kullanmalıyız? İşte yanıtları!

1. Bakımı kolaydır

Yağmur suyu toplama yöntemlerinin kullanılması, topluma belirli avantajlar sağlar. Yağmur suyunun hasadı, ilk olarak bir enerji kaynağından daha iyi yararlanmamızı sağlar. İçme suyu kolayca yenilenemediği ve israfı azaltmaya yardımcı olduğu için bunu yapmak çok önemlidir. Yağmur suyu toplama yöntemleri, basit bir teknolojiye dayanır. Kurulum ve çalıştırmanın toplam maliyeti, su arıtma veya pompalama sistemlerinden çok daha azdır. Bakımı çok az zaman ve enerji gerektirir.

2. Bağımsız su temini sağlar

Yağmur suyu hasadı temiz suyun maliyetli veya zor elde edildiği yerlerde bağımsız bir su kaynağı sağlar. Gelişmiş ülkelerde, yağmur suyu genellikle ana kaynak yerine ek su kaynağı olarak kullanılmak üzere toplanır. Yine de, yağmur suyunun toplanması da genel kullanım düzeylerini azaltabilir.

3. Su faturalarını azaltır

Yağmur suyu toplama yöntemleriyle toplanan su, çeşitli içme dışı işlevler için kullanılabilir. Birçok aile ve küçük işletme için bu, su faturalarında büyük bir azalmaya yol açar. Endüstriyel ölçekte yağmur suyunun toplanması ise yakındaki su kaynaklarını tüketmek zorunda kalmadan birçok işlemin sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesi için gerekli miktarda su sağlayabilir. Ayrıca, bazı alanlarda toprak erozyonunun yükünü azaltarak toprağın bir kez daha gelişmesini sağlar. Su kaynaklarının tüm zamanların en düşük seviyesinde olduğu zamanlarda kullanılmak üzere sarnıçlarda da saklanabilir.

4. Sulamaya uygundur

Yağmur suyu toplama sistemi için yeni altyapı inşa etmeye çok az ihtiyaç vardır. Çatıların çoğu, hasat sistemine bağlanabilen, çalışılabilir bir toplama alanı görevi görür. Bu, aynı zamanda yakıt bazlı makinelerin kullanımını azaltarak çevre üzerindeki olumsuz etkileri de azaltır.

Yağmur suyu, yeraltı sularında bulunan birçok kimyasaldan arındırılmış olduğundan, sulama ve bahçe sulama için uygundur. Hasat edilen suyun büyük rezervuarlarını depolamak, yaz aylarında yaşanan orman yangınlarının yaygın olduğu alanlar için de harika bir fikir olabilir.

5. Yeraltı suyu talebini azaltır

Nüfusun artmasıyla birlikte suya olan talep de sürekli olarak artmaktadır. Sonuç olarak, birçok konut kolonisi ve endüstri, günlük taleplerini karşılamak için yeraltı sularına başvurur. Bu da ciddi su kıtlığı olan bazı bölgelerde yeraltı suyunun tükenmesine yol açar. Yağmur suyu hasadı, yeraltı suyu seviyelerinin daha fazla sürdürülmesini sağlar.

6. Kuraklık için tamamlayıcıdır

Pek çok ülke, özellikle kuraklık yaşayanlar, ucuz ve güvenilir bir temiz su kaynağı olarak yağmur suyu hasadı kullanıyor. Çünkü geçmiş aylarda toplanan yağmur suları, kuraklık dönemlerinde de kullanılabilir.

7. Sel ve toprak erozyonunu azaltır

Yağmur mevsimi boyunca, yağmur suyunun büyük depolama tanklarında toplanması, bazı alçak alanlarda taşkınları azaltmaya yardımcı olur. Bunun dışında, toprak erozyonunun ve yüzey sularının yağmur suyu akışından kaynaklanan böcek ilaçları ve gübrelerle kirlenmesinin azaltılmasını sağlar, bu da daha temiz göller ve göletler demektir.

8. İçme suyu sağlar

Yağmur suyu çevreyi yeşil tutar ve içinde yaşamaya elverişli kılar. Tuzluluktan veya yer altı sularında bulunan kirleticilerden bağımsız olduğu için, doğru boyutta sistem ve ekipmanla uygun şekilde toplanırsa, içme amaçlı kullanılabilir.

Dünyada öne çıkan yağmur suyu hasadı örnekleri

Yağmur suyu hasadının faydalarını artık biliyorsunuz… Gezegenimizdeki ciddi su kıtlığı riskine karşı bugün birçok ülke yağmur suyu toplama yöntemlerine daha fazla yatırım yapıyor. Dünyada öne çıkan bazı yağmur suyu hasadı örneklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Almanya’daki Frankfurt Havalimanı, bilinen en büyük yağmur suyu toplama sistemine sahiptir.
Texas, insanları yağmur suyu toplama yöntemlerine teşvik etmek için yağmur suyu ekipmanları için satış vergisi talep etmez. Bununla birlikte hasat edilen yağmur suyunun içilmesine izin verir.
Tayland’daki kırsal nüfusun %40’ı hayvancılık, tarım, içme suyu, yer altı kaynaklarının yenilenmesi amacıyla yağmur suyu hasadı yapmaktadır.
Oklahome, yağmur suyu projelerini desteklemek amacıyla “2060 İçin Su” isimli bir yasayı yürürlüğe koymuştur.
New Mexico’nun başkenti Santa Fe şehrinde, yeni inşa edilen evlerin bir yağmur suyu toplama sistemine sahip olması zorunludur.

Kaynaklar: kingspan, conserve-energy-future

İlginizi çekebilir: Su tasarrufu nasıl yapılır?: Hemen atmanız gereken 12 bireysel adım