Varis nedir, neden olur, nasıl tedavi edilir?

Özellikle bacaklarınızda kırmızı, mor, mavi karışımlarında ince damarlar, örümcek ağını andıran çizgiler sizi endişeye düşürüyor mu? Fiziksel görünümlerinin yanı sıra ağrı, kaşınma, sızlama gibi semptomlarla canınızı sıkıyor mu? Ya da nedenini bilmediğiniz bir şekilde yoğun bir günün sonunda uzanıp ayaklarınızı yukarı kaldırdığınızda derin bir rahatlama hissediyor muyuz? Cevaplarınız evetse, ‘varis’lerden muzdarip olabilirsiniz.

Örümcek damarlar olarak da tanımlanan varis, damarlardaki zayıflık veya hasarlar nedeniyle oluşur. Derinin yüzeyine yansıyan görüntüleriyle kolayca fark edilebilen, özellikle bacaklar, baldırlar gibi tüm vücut ağırlığını taşıyan yerlerde görülen varislerin birçok önemli nedeni olabildiği gibi farklı tedavi yöntemleri de mevcut.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Varis nedir, neden olur?

Varisler, kıvrılan, iç içe geçmiş gibi görünen, hafif kabarık ya da şişmiş, hasarlı kan damarlarıdır. Genellikle bacaklarda ya da pelvik bölgelerde oluşurlar ve kan damarlarının duvarlarındaki zayıflamalar sonucu ortaya çıkarlar. Bacakların yanı sıra kalça, yüz, kollar gibi vücudun herhangi bir yerinde de görünebilirler Bazen ince örümcek damarlar ya da iplik damarlar olarak da isimlendirilebilen varisler, mavi, mor, kırmızı veya bu üç rengin karışımına benzer bir renge sahip olabilir. Çeşitli yaşam alışkanlıkları, bedensel değişimler veya hastalıklar varislere neden olabilir. Varislerin en yaygın nedenleri arasında şunlar yer alır:

Genetik yatkınlık
Obezite
Hamilelik
Ergenlik veya menopozun hormonal etkileri
Bazı doğum kontrol hapları
Menopoz sonrası hormon replasmanı
Kan pıhtısı geçmişi
Kabızlık
Sıkı giysiler
Tümör

Ayrıca öğretmenler, hemşireler gibi çok fazla ayakta durmayı gerektiren mesleklere sahip olan kişiler de varislerden muzdarip olabilirler. Estetik olarak rahatsızlık veren görünümlerinin yanı sıra varis problemi olan birçok insan, şiddetli ağrılara yol açtığından dolayı varislerden kurtulmak isteyebilir. Birçok önlem ve tedavi edici yöntem varisleri engellemeye yardımcı olabilir.

Varis nasıl tedavi edilir?

Genellikle zararsız olsa da varisleri tedavi etmek için farklı yollara başvurulabilir:

1. Varis çorapları

Kompresyon çorabı olarak da bilinen dar, sıkı, uzun varis çorapları alt bacaktaki damarlara baskı yapar. Bu baskı, kan akışını iyileştirerek varisleri önlemeye yardımcı olur. Varis çorapları ayrıca, bacaklardaki şişliğin azaltmasına ve kan pıhtılaşması riskini düşürmeye de destek olur.

2. Skleroterapi

Skleroterapi, tahriş edici bir tür kimyasal maddenin doğrudan hasar gören, varisli damara enjekte edilmesini içerir. Enjekte edilen maddenin tahriş etme özelliği nedeniyle damarlar birbirine yapışır ve kanın bu bölgeye akması engellenir. Böylelikle damarlardaki şişlik azalır ve damar küçülür. Zaman içinde varisli damar kaybolur. Gerekli durumlarda skleroterapinin terkrarlanması gerekebilir.

3. Lazer

Farklı amaçlar için başvurulan farklı türdeki lazer yöntemleri, varisler için de etkili bir tedavi yöntemidir. Işık demeti yardımıyla hasar görmüş damarın tahrip edilmesini sağlayan lazer ile tedavi, ince ve küçük varislerde etki gösterse de daha ciddi vakalarda skleroterapi kadar etkili değildir.

4. Cerrahi müdahale

İlerleyen vakalarda varislerin tedavi edilmesi için ameliyat gerekebilir. Ligasyon (damarın bağlanması) veya sıyırma (uzun bir damar parçasının çıkarılması) gibi cerrahi müdahalelerle tedavi sağlanır. Yaklaşık 2-3 saat süren varis ameliyatlarında tam iyileşme süreci 1-2 haftaya kadar uzayabilir.

Varis tedavi yöntemlerinin yanı sıra özellikle genetik yatkınlığınız ya da uzun saatler ayakta durmayı gerektiren bir işiniz varsa varislerin oluşmasını engelleyebilecek birkaç yaşam tarzı değişikliğini yaşamınıza katabilirsiniz.

Varisleri önlemenin yolları

Varislerin oluşumunu engellemek için günlük rutinlerinizde yapabileceğiniz ufak değişiklikler ile etkili sonuçlar alabilirsiniz.

1. İdeal kilonuzda kalın: Fazla kilolar damarlar üzerindeki baskıyı artırdığı için sağlıklı kan akışını zorlaştırırlar. Bu nedenle ideal kilonuzda kalmak için sağlıklı beslenmeye ve düzenli egzersiz yapmaya özen gösterin.

2. Hareket edin: Uzun süre ayakta kalıyorsanız ya da sürekli masa başında oturuyorsanız damarlarınızdaki kan akışının verimli bir şekilde işlemesine engel olabilirsiniz. Bu nedenle sık sık hareket etmeyi, gün içinde küçük molalar vermeyi unutmayın.

3. Dar giysilerden kaçının: Bel, bacaklar veya pelvis çevresinde çok sıkı olan giysiler kan akışını kısıtlayarak varis riskini artırabilir. Bedeninizi sıkmayan, içinde rahat ettiğiniz, mümkünse hafif bol ve esnek kumaşlı kıyafetleri tercih edin.

4. Aşırı sıcaklardan uzak durun: Jakuzi, sauna, hamam gibi yoğun sıcaklığın olduğu yerlerde uzun süre kalmamaya gayret edin. Aşırı sıcakların, damarlarınızın şişmesine neden olarak varis oluşumunu artırabilir.

5. Alkol tüketimini sınırlayın: Alkol, bazı kişilerde kızarıklık, kan damarlarında şişme gibi istenmeyen durumlar ortaya çıkarabilir. Hem varisleri önlemek hem de bütüncül sağlığınızı korumak için alkolden uzak durun.

6. Bacaklarınızı kaldırın: Özellikle yoğun bir günün sonunda otururken ya da uzanırken bacaklarınızı yukarı kaldırarak kanın bacaklarınızın altında birikmesini önleyebilirsiniz. Yattığınızda bacaklarınızın altına bir iki yastık koyarak vücudunuzu destekleyebilirsiniz.

7. Bir uzmana danışın: Özellikle ağrılı ve çoğalan varislerden şikayetçiyseniz mutlaka bir uzmana danışarak varislerin doğru teşhisi ve tedavisi için fikir alın.

Kaynak: medicalnewstoday, healthline, webmd

İlginizi çekebilir: Evde uygulayabileceğiniz en etkili egzersiz hareketleri