Uber protestoları: Yeni teknolojileri yasaklamak mümkün mü?

Paris‘te yaşanan Uber protestoları hakkında malumatınız vardır muhtemelen. Her ne kadar ülkenin son günlerdeki yoğun siyasi gündemi dışarıda yaşananları perdeliyor olsa da; taksicilerin tabir yerindeyse “ortalığı birbirine kattıkları” gösterilerin yarattığı şok etkisini; efsanevi rock yıldızı Kurt Cobain’in eşi Courtney Love Cobain attığı şu tweet’le gayet güzel özetlemiş:

they’ve ambushed our car and are holding our driver hostage. they’re beating the cars with metal bats. this is France?? I’m safer in Baghdad

— Courtney Love Cobain (@Courtney) June 25, 2015

(Arabamızın yolunu kesip, şoförümüzü rehin aldılar. Metal sopalarla aracımıza vuruyorlar. Burası Fransa’mı?? Bağdat’ta bile daha emniyetteydim.)

Uber nedir?

Daha evvel Uber’in ne kadar büyük bir gelecek vaat ettiğinden ve kısa sürede ne denli büyüdüğünden bahsetmiştim. Hâlâ haberdar olmayanlar için kısaca bahsetmek gerekirse gerekirse Uber, internet üzerinden ya da cep telefonu uygulamasıyla normal sürücüleri yolcularla buluşturan bir taksi hizmeti.

Kısa sürede tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de büyük ilgi görmesinin nedenlerini ise; bildiğimiz taksilere kıyasla daha güvenli ve ekonomik oluşu diye sıralayabiliriz. Özellikle yaşanan gasp ve taciz gibi olayları göz önüne aldığımızda işin güvenlik boyutu ülkemiz sınırları içinde daha bir önem kazanıyor. Daha dört gün evvel ülkemizde Adana’da yaşanan ve bir taksi şoförünün hayatına mâl olan vahşet ortada. Tabii Uber’in ne kadar güvenli olup olmadığı konusu da Hindistan’da yaşanan taciz vakasıyla yeniden sorgulanmaya muhtaç.

Teknolojinin çalışma şartları üzerine bir etkisi var mı?

Teknolojide yaşanan gelişmeler doğrultusunda maddi ve manevi hak mahrumiyetine uğrayan çalışanlar apayrı bir tartışma konusu ve asla birkaç cümlede özetlenemeyecek kadar da önemli.

Ama akıllı telefon uygulamalarının ve e-fonlama sitelerinin yaygınlaşmasıyla önü giderek açılan e-ticaret; tıpkı taksicileri aradan çıkardığı gibi, daha nice başka meslek erbaplarını da silikleştirecek, geri plana itecek gibi görünüyor. Hâl böyle olunca da, yıllarını mesleklerine adamış ve geçimini sağlamanın derdinde olanların yollara dökülmelerine daha çok şahit olacağız. Bu konu üzerinde koruyucu yasal tedbirlerin alınması gerekiyor.

Yasaklamak çözüm mü?

Paris’te yaşanan olayın şiddet boyutuna varması ve günlük yaşama olumsuz yönde etki etmesiyle birlikte, alelacele bir talimatla Uber’in şehirde kullanımı yasaklandı. Konu ile ilgili basın mensuplarına açıklama yapan Fransa İçişleri Bakanı Bernard Cazeneuve, “Paris Emniyet Müdürlüğü’ne Uber tarafından kullanılan araçların faaliyetlerinin yasaklaması için genelge yayınlaması talimatı verdim.” şeklindeki yorumu, aslında bu gibi durumlar karşısında idarecilerin de ne kadar kolay çaresizliğe düşebileceğini kolayca özetliyor.

Yasal boşlukları iyi bilen ve bunu lehine kullanan e-ticaret girişimleri gücüne güç katarken, bakalım daha hangi sektörlerde, ne tür hak arama hareketleriyle karşı karşıya kalacağız?

Bunu şimdiden kestirebilmek ve bu türden sorunlar karşısında teknolojinin hızına ve etkinliğine yetişebilmek adına söylenebilecek net bir şey varsa; o da eski nizam yasaklara başvurmak yerine, öngörülebilir teknoloji politikaları üretebilecek yolları arayıp bulmak, gelecekte tüm dünya insanlarının yararına olacaktır.