Stres, kaygı ve belirsizlikle başa çıkmak: Benlik farklılaşması nedir, nasıl olur?

Aile terapisinde Aile Sistemleri Terapisi, Murray Bowen’ ın teorisine dayanır. Bowen’ın kuramına göre, ego gücü gelişmemiş, yani benliği farklılaşmamış insanlar duygusal tepkilere çok açıktır. Bu kişiler başkalarına ya kolayca boyun eğerler ya da hemen karşı tepki verirler. 

Çünkü insan, biyo-psiko-sosyal bir varlık olması sebebiyle duyguları kontrol etmeye çalışır. Hissettiği duyguya göre davranır ve çeşitli davranışlar, düşünceler geliştirir. Buradaki bu düşünceler ve davranışlar ele alınırken kişinin bunları belirlemesi, ifade etmesi iyileşmenin ilk adımlarıdır. İstenmeyen davranışı ortadan kaldırmaya çalışmak birçok tedavi tekniği ile mümkündür. Fakat, daha sonra davranışın farklı şekillerde yer değiştirerek açığa çıkmayacağının garantisi yoktur.

Semptomu ortadan kaldırmaktan ziyade, semptomun vücutta yer değiştirmesini engellemek üzerine çalışılması birey için kalıcı bakış açısı değişikliği sağlayabilir. İnsan kendini anlamlandırmadıkça, kendi yolculuğunu tamamlamadıkça o semptom yer değiştirebilir. İnsanın anlam arayışı ve zihnindeki gel-gitler üzerine düşünmesinin danışanlar için bilinçli farkındalık açısından yaşam kalitesini artırmada pozitif etkisi gözlemlenmiştir.

Stres, kaygı ve belirsizlik

İnsan, doğası gereği stresten, ızdıraptan, kaygı ve belirsizlikten kaçmaya; kendini güvenli bir alanda tutmak üzerine çok yoğun bir çaba sarfeder ve bu çaba aslında sonuçsuz bir çabadır. Çünkü insan doğasında, yapısında; doğanın, tüm tabiatın uygunluğunda belirsizlik ve stres hep mevcut olacaktır. İnsanın haz ve keyif arayışına girmesi, ızdıraptan kaçması, bunu sürekli kılması, psikoterapiye semptom olarak getirdiği kısımların bireyleri ne denli yorduğu ve patolojik yapılanma oluşturduğu klinisyenler tarafından incelenir.

Acı geldiğinde, var olan olaydan ziyade o olaydan kaçarken veya mücadeleye girip başa çıkmaya çalışırken izlenen yöntemlerin bireye zarar verip vermediği üzerinde durulması da farkındalık sağlayacaktır. Acıyla kalabiliyor olmanın, ondan kaçmadan hangi his ve düşünceleri oluşturduğuna odaklanmanın, hazdan sonra gelen acının tıpkı gündüz ve gece kadar doğal bir durum olduğunu kabul etmenin; insanları yaşadığı semptomlardan sıkıntılardan kurtarabilecek noktalar olduğu gözlemlenebilir. Özetle;

İnsanın doğası belirsizdir. Bu belirsizlik haz verir, üretkenlik verir, insanın kaygı ve endişe halinden kurtulması için bir araçtır.

Dualite, karşıtlık hali demektir. Doğanın içerisinde var olan ve insanın kendi içinde hep iki taraf olarak barındırdığı bir yapıdır. Dualiteden gelen karşıtlığın verdiği güzellik ve keyif, insanı devamlı sabit olmaktan ve sabitlik aramaktan kurtarır.

Izdırap keyiften çok farklı değildir. Izdırap olağandır. Izdıraptan kaçmanın da çok mümkün olmadığı, onu yaşayarak onun bireye neyi deneyimlettirdiği ve neyi öğrettiği konularının üzerinde durulması yine sağlıklı değişimi beraberinde getirebilir