Saç derisi aknesi nedir, neden olur ve saç derisi aknesi nasıl önlenir?

Yüzdeki veya vücuttaki akne problemleri aşina olduğumuz durumlar arasında. Ancak bu rahatsız edici yapılar zaman zaman baş derisinde de ortaya çıkabiliyor. Baş derisindeki sebum dengesizliği sonucu gözlenen saç derisi aknesi kontrol altına alınmadığında kaşıntı, kızarıklık veya ağrı gibi sorunlara neden olabiliyor. Genellikle temel hijyen alışkanlıklarının tekrar gözden geçirilmesiyle ortadan kaldırılması mümkün olsa da bazen sorunun altında yatan diğer nedenlerin incelenmesi gerekebiliyor.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Saç derisi aknesi nedir, neden olur?

Saç derisi aknesi, saç foliküllerindeki iltihaplanma veya tıkanıklık sonucu ortaya çıkan yapılardır. Görünüm itibariyle sivilce ve akneyi andıran bu yapılar, teknik olarak folikülit adını alır. Baş derisindeki sebum, foliküler kanallar aracılığıyla saç köklerine salgılanan doğal yağlardır. Temel nemlendirici malzeme olan sebum dengeli oranlarda salgılandığında saç köklerini besler ve deri üzerinde koruyucu bir tabaka oluşturur. Ancak aşırı sebum artışı sonucu deri üzerinde normal cilt tonundan farklı renkte, içi sıvı veya iltihap dolu akneler ortaya çıkar. Belirli bir yaş grubuyla sınırlı olmayan ve her cinsiyetten insanı etkileyen saç derisi aknesi riski şu gibi durumlarda artış gösterebilir:

Saçları seyrek yıkamak deri üzerinde kir, ter, yağ birikmesini artırarak sivilcelenmeye neden olabilir.
Ağır ve sert kimyasal içeren saç bakım ürünlerini sık kullanmak derideki sebum dengesini bozabilir.
Özellikle androjen hormon seviyelerindeki dengesizlikler sonucu saç folikülleri tıkanabilir ve bunun sonunca akne problemleri gözlenebilir.
Saç derisindeki bakteri ve mantar miktarı, uzun süreli şapka ve bere kullanımına bağlı olarak artış göstereceğinden çeşitli deri problemleri ortaya çıkabilir.

Bunların yanı sıra; aşırı stres, genetik faktörler ve beslenme alışkanlıkları da saç derisi akne sorunlarına yol açabilir.

Saç derisi aknesi nasıl önlenir?

Saç derisi aknesinin temel nedeni saç foliküllerinin tıkanması ve sebum dengesinin bozulmasıdır. Sebum dengesizliğinin altında ise basit adımlarla çözülecek günlük alışkanlıklardan ek inceleme gerektiren genetik faktörlere kadar birçok neden yatabilir. Bu nedenle saç derisi aknesi tedavisinin ilk adımı sorunun doğru tespiti ile başlar.

1. Gündelik alışkanlıklar

Saç derisi aknesi genellikle günlük alışkanlıklarda yapılacak düzenleme sonucu ortadan kaldırılabilecek bir problemdir. Özellikle saç yıkama ve şekillendirme aşamalarında yapılacak değişiklikler, akne ve sivilce benzeri yapıların oluşumunu önleyebilir. Bazı günlük rutinler sorun ile mücadele etmenize yardımcı olabilir:

Duş esnasında şampuanı tam durulamamak, saç derisinde kalıntı kalmasına neden olarak folikülleri tıkar ve sebum artışına neden olur. Durulama süresini uzatarak ve şampuan, saç kremi, maske kalıntılarını iyice gidererek bu riski önleyebilirsiniz.
Hava kirliliği ve toz gibi çevresel toksinler saç derisine yerleşerek gözenekleri tıkayabilir. Kirli ortamlarda uzun süre vakit geçirmekten kaçınarak ve bu ortamlarda şapka kask benzeri koruyucu aksesuarlar kullanarak biriken kir miktarını azaltabilirsiniz.
Uzun süre şapka ve bere kullanmak, saç derisinin nefes almasına engel olarak mantar ve bakteri oluşumunu artırabilir. Özellikle egzersiz esnasında kullanılan saç bantları, teri hapsederek benzer soruna neden olabilir. Hava geçirgen aksesuarlar kullanarak ve baş derisinin hava almasına dikkat ederek gözenekleri tıkama riskinden kaçınabilirsiniz.
Yüksek stres seviyeleri ve hormonal değişiklikler sebum üretimini doğrudan etkiler. Dengeli beslenme ve yeterli su tüketme alışkanlığı kazanarak vücudunuzdaki kortizol hormon seviyelerini dengeleyebilirsiniz.

2. İlaç tedavisi

Genel olarak egzersiz ve terleme sonrası saçları bekletmeden yıkamak, kullanılan saç ürünlerinin içeriğine dikkat etmek ve özellikle uyku öncesinde saçları ürün kalıntısından arındırmak, atılacak en etkili adımlardandır. Bu tür günlük alışkanlıklar sonrası düzelmeyen saç derisi aknesi problemleri karşısında uzman dermatolog kontrolünde antibiyotik ilaç tedavisine başlamanız ve varsa önerilen diğer yöntemlere başvurmanız gerekebilir. Saç derisi aknesini geçirmeye yardımcı olan aktif bileşenlerin başında şunlar sıralanabilir:

Salisilik asit (BHA); saç derisini tahriş etmeden soymaya yardımcıdır, böylece biriken ölü hücre kalıntılarını giderir ve gözenek tıkanıklığının önüne geçmeye katkı sağlar.
Benzoil peroksit; özellikle şiddetli ve yoğun akne problemlerini önlemede kullanılır, düşük konsantrasyonla uygulandığında saç derisindeki bakterileri öldürerek deri sağlığını artırır.
Çinko pirition; mantar kaynaklı tıkanma ve iltihaplanma vakalarında kullanıma uygundur, saç derisindeki ortam şartlarını kontrol ederek mantar büyümesine uygun koşulların oluşmasını engeller.
Çağ ağacı yağı; doğal antiseptik ve iltihap önleyici özellikleri ile bilinir, böylece kızarıklık ve iltihabı giderir. Kullanım şekli kişisel alışkanlıklara bağlı olarak değişebilir. Çeşitli doğal maske içeriklerine veya şampuan, saç kremi gibi saç bakım ürünlerine eklenerek kullanılabilir.

Saç derisindeki akne problemleriyle mücadele etmek kademeli bir yaklaşım gerektirebilir. Bu tür sorunlardan şikayetçiyseniz, altta yatan nedenleri belirlemek ve size en uygun tedaviyi benimsemek için bir uzmana danışmanız önerilir.

Kaynak: wellandgood, clevelandhealth

İlginizi çekebilir: Sivilce nedenleri: Sivilceler nasıl geçer, nasıl önlenir?