Her yaşta sorgulamanın gücü: Çocuklar için felsefe neden önemli?

Kendimizi ve yaşadığımız dünyayı tanımak için “bilgeliğe duyulan aşk” anlamına gelen felsefe, merak duygusuyla başlar. Merak ise çocuklukta ortaya çıkar ve gelişir. Bu nedenle çocukların gelişimleri için felsefe oldukça önemlidir.

İngiltere’de 9 ve 10 yaşlarındaki öğrencilerle yapılan bir araştırmaya göre; felsefe dersinin çocukların diğer derslerdeki başarısını da olumlu yönde etkilediği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Çocuklar felsefeyle içli dışlı oldukça, eleştirel düşünce alışkanlıkları da gelişir. Bunun yanı sıra, felsefe eğitimi alan çocuklar, ezberle bir şeyler öğrenmeye çalışmak yerine sorgulamayı, tartışmayı öğrenir ve mekanik bir birey olmaktan kurtulur.

Çocuklar için felsefe (P4C) nedir?

1960’lı yıllarda, öğrencilerinin akıl yürütme becerilerinin yetersiz olduğunu düşünen felsefe profesörü Matthew Lipman, Çocuklar İçin Felsefe (P4C) pedagojisini başlatır. Matthew Lipman, Sokratik Diyalog denilen yöntemi temel alır. Bu yöntem, başlangıçta karşıdaki kişinin hiçbir şey bilmediğini var sayar ve ona sorular sorarak düşünmesi, sorgulanması sağlanır.

P4C yönteminde soruşturan bir topluluk (Community of Inquiry) oluşturulur. Öğretmen burada “Kolaylaştırıcı” olarak adlandırılır. Kolaylaştırıcı tarafından yönlendirici sorular sorularak desteklenen soruşturma sırasında çocuklar, sorular sormaya, sorular üzerinde düşüncelerini ifade etmeye ve birbirlerini dinlemeye yönlendirilir.

1990’lı yıllarda Alman felsefeci ve eğitmen Karin Murris, Lipman ile çalışmaya başlamasıyla felsefenin okul öncesi çocuklar için uygulanabilir hale gelmesini sağlanmıştır. Küçük çocuklarla felsefe yapma olanağı sağlayan hikaye kitapları geliştirmiş ve çocuklarla uygulamalar yapmıştır.

P4C bireyin bilişsel, sosyal, duygusal becerilerini ve düşünce üretme, üretilen düşünceleri savunma yoluyla geliştiren bir yöntemdir. P4C Eğitmen Eğitimi ise P4C sistemini öğrenmek ve uygulamak isteyenler için geliştirilmiştir.

Kimler katılmalı?

P4C tüm eğitim alanlarında uygulanan bir metot olduğu için tüm eğitimcilere açıktır. Okul öncesi, ilk, orta ve lise tüm branş öğretmenler, çocuklar ve yetişkinlerle çalışan koçlar, iş dünyasında eğitmen olarak çalışıp alanında fark yaratmak isteyenler, kişisel gelişim hedefi olanlar ve kişisel gelişim alanında uzmanlaşmak isteyenler için uygundur. Eğitimi tamamlayan katılımcılar P4C Eğitmen Eğitimi Katılım Belgesi almaya hak kazanırlar.

P4C Türkiye hakkında

1989 yılı ekim ayında, İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde bir araya gelen P4C Türkiye ekibi kendilerini “P4C’nin temelinde yer alan iş birliğine dayalı ve özen gösteren düşünce biçimleri, bizim dostluğumuzun adeta temel direği oldu. Biz kim miyiz? Hala bilmiyoruz. Sokrates’in “Kendini Bil” felsefesinden hareketle hala düşünce yollarında, kendimizi bulmaya çalışıyoruz.” diye tanımlıyor. Deniz Dilmener Taşo, Nihan Peker Antepe, Serap Suvaroğlu, Catherine Dilmener, Ceren Beşer ve Berna Peker Karasarlıoğlu’dan oluşan P4C Türkiye ekibi, Aydınlanma döneminin de mottosu olan ‘Sapere Aude’ (Düşünmeye cesaret et!) düşüncesinden hareketle eğitimlerine devam ediyor.