Gıda israfını azaltmanıza yardımcı olacak 5 öneri

Gıda israfı, birçok insanın düşündüğünden daha büyük bir sorundur. Dünyada üretilen tüm gıdaların yaklaşık üçte biri çeşitli nedenlerle atılıyor veya israf ediliyor. Bu, her yıl yaklaşık 1,3 milyar tona denk geliyor. Son dönemde küresel ısınma nedeniyle artık mutfaklarda ve sofralarda da sürdürülebilirlik kavramının yerleşmesi için küçük önlemler ile büyük farkındalıklar yaratılabileceği öngörülüyor.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde ABD gibi sanayileşmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelerden daha fazla yiyecek harcadığı saptansa da, ülkemizdeki yiyecek israfının sizi etkilemeyeceğini düşünmeyin.

Yenilebilir yiyecekleri atmak sadece parayı boşa harcamak anlamına gelmez. Atılan yiyecekler, çürüyerek en yaygın ikinci sera gazı olan metan gazı üretirler çöplüklerde. Başka bir deyişle, yiyeceğinizi atmak iklim değişikliğine katkıda bulunur.

Aynı zamanda çok fazla su israfı da yapılıyor. Dünya Kaynakları Enstitüsü’ne göre, tarım için kullanılan tüm suyun %24’ü her yıl gıda atıklarıyla kaybediliyor. Bu 45 trilyon galon (yaklaşık 170 trilyon litre) ediyor. Bu makalede önerilen küçük ipuçlarıyla israfı azaltmaya yardımcı olabilirsiniz.

1. Akıllı alışveriş yapın.

Çoğu insan ihtiyaç duyduğundan daha fazla yiyecek satın alma eğilimindedir. Toplu olarak satın almak ekonomik olarak uygun olsa da araştırmalar bu alışveriş yönteminin daha fazla gıda israfına yol açtığını göstermiştir. İhtiyacınızdan daha fazla yiyecek almaktan kaçınmak için haftada bir toplu alışveriş yapmak yerine birkaç günde bir markete gidebilirsiniz. Ayrıca alışveriş listesi yapmayı deneyin ve bu listeye sadık kalın. Bu, anlık satın almayı azaltmanıza ve gıda israfını azaltmanıza yardımcı olacaktır.

2. Yiyecekleri doğru şekilde saklayın.

Yanlış depolama, büyük miktarda gıda israfına yol açar. Pek çok insan meyve ve sebzeleri nasıl saklayacağını bilemediği için meyve ve sebzeler nihayetinde çürüyebiliyor. Örneğin patates, domates, sarımsak, salatalık ve soğan asla buzdolabında saklanmamalıdır. Bu ürünler oda sıcaklığında tutulmalıdır.

Daha fazla etilen gazı üreten gıdaları, üretmeyenlerden ayırmak, gıda bozulmasını azaltmanın bir başka yoludur. Etilen gıdalarda olgunlaşmayı teşvik eder ve bozulmaya neden olabilir.

Olgunlaşırken etilen gazı üreten gıdalar:

  • Muz
  • Avokado
  • Domates
  • Kavun
  • Şeftali
  • Armut
  • Yeşil soğan

Erken bozulmayı önlemek için bu yiyecekleri patates, elma, yapraklı yeşillikler, çilek ve biber gibi etilene duyarlı ürünlerden uzak tutun.

3. Korumayı öğrenin.

Fermantasyon ve turşu yapmanın yeni moda olduğunu düşünebilirsiniz, ancak bunun gibi gıda koruma teknikleri binlerce yıldır kullanılmaktadır. Salamura veya sirke kullanarak yapılan bir tür muhafaza yöntemi olan turşu, MÖ 2400’lerden bu yana kullanılıyor olabilir.

Asitleme, kurutma, konserveleme, fermente etme, dondurma gıdaların daha uzun süre dayanmasını sağlar ve böylece israfı azaltmanıza yardımcı olabilir. Bu yöntemler sadece karbon ayak izinizi küçültmekle kalmaz, aynı zamanda paradan da tasarruf etmenizi sağlar.

Örneğin, fazla olgun elmayı konserve edip elma püresine dönüştürmek veya taze salatalık turşusu yapmak, size çocukların bile seveceği lezzetli ve uzun süre kalıcı bir yiyecek sağlayacaktır.

4. Buzdolabınızı karmaşadan arındırın.

Muhtemelen “gözden uzak, gönülden ırak” deyimini duymuşsunuzdur. Bu, özellikle yemek söz konusu olduğunda geçerlidir. İyi stoklanmış bir buzdolabına sahip olmak iyi bir şey olabilirken, yemek israfı söz konusu olduğunda aşırı doldurulmuş bir buzdolabı kötü olabilir.

Yiyecekleri net bir şekilde görebilmeniz ve ne zaman satın alındıklarını fark edebilmeniz için buzdolabınızı düzenli tutun. Buzdolabınızı düzenlemenin iyi bir yolu, “ilk giren, ilk çıkar” anlamına gelen FIFO yöntemini kullanmaktır. Örneğin yeni bir biber aldığınızda, yeni alınanları eskisinin arkasına yerleştirin. Bu, eski gıdaların israf edilmemesine, kullanılmasına yardımcı olur.

5. Kabukları ile tüketin.

Birçok kişi yemek hazırlarken sebzelerin kabuklarını, yerken meyvelerin kabuklarını ve pişirmeden önce tavuğun derisini çıkarır. Aslında meyve ve sebzelerin dış kabuk kısmında, başta yağ olmak üzere birçok vitamin ve mineral bulunur. Örneğin elma kabukları çok miktarda lif, vitamin, mineral ve antioksidan içerir. Tavuk derisi ayrıca A vitamini, B vitaminleri, protein de dahil olmak üzere pek çok besinle doludur. Dahası tavuk derisi, vücuttaki iltihapla mücadeleye yardımcı olan muhteşem bir antioksidan olan selenyum kaynağıdır.

Bu faydalar tavuk ve elma kabuğu ile sınırlı değildir. Patates, havuç, salatalık, mango, kivi ve patlıcanın dış kabukları da yenilebilir ve besleyicidir. Sadece kabuğunu yemek lezzetli olmakla kalmaz, aynı zamanda ekonomiktir ve gıda israfını azaltır.

Özetle her gün dünyanın en değerli kaynaklarından bazılarını korumak için değişim yaratmaya yardımcı olabilirsiniz. Alışveriş, yemek pişirme ve yiyecekleri tüketme şeklinizde yapacağınız en küçük değişiklik bile çevre üzerindeki etkinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır. Az bir çabayla daha iyi bir dünyaya destek olabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Yağlı tohumların faydalarını keşfedin: 8 yağlı tohum ve sağlığınıza etkileri

Diyetisyen Müge Bozok Diyetisyen
2008 yılında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünden başarı ile mezun oldu. Türkiye’nin ilk Tıp Merkezi İntermed’de kariyerine başladı, bu merkezde ... Devam