Elma sirkesi adından da belli olacağı üzere bir sirke türüdür ve elma meyvesinden üretilir. Temel olarak salatalarda ve yemeklerde kullanılsa da, bazı sıcak ve soğuk içeceklerde kullanıldığı da olur. Ancak yüzyıllara dayanan bir geçmişe sahip olan elma sirkesi, geçmiş yıllarda öksürük ve enfeksiyonlar için tıbbi bir çözüm olarak kullanılıyordu ve hatta dezenfektan olarak da kullanılmışlığı var.
Günümüzde kan şekeri kontrolünden ayak kokusuna karşı savaşa kadar pek çok şeyde kullanılması önerilen her şeye deva bir sıvı olarak görülüyor ve hatta küçük güneş yanıklarına karşı bile kullanılması tavsiye ediliyor. Her ne kadar iddialar oldukça fazla olup sağlığın pek çok alanında olsalar da, bilimadamları bunların sadece bir kısmının bir noktaya kadar geçerli olduklarını fark ettiler.
Elma sirkesinin üretimi sırasında elmada bulunan şekerler bakteriler ve mayalar tarafından fermente edilirler ve bunun sonucunda önce alkol, sonra asetik asit ve en son da sirke oluşur. Sirkede normalde pek çok faydası olan bakterilerin oluşturduğu bir bulanıklık olur ancak pek çok firma, kötü göründüğü için bu bakterileri filtreleyerek ürüne berrak bir görünüm katar.
Elma sirkesinin sağlığa faydalarının bu kadar popüler olmasından dolayı günümüzde sık satılan bir ürün ve hatta bazı yerlerde besin takviyesi olarak kapsül veya çiğnenebilir tablet olarak satıldığını görmek bile mümkün.
Elma Sirkesi Kaç Kalori, Besin Değeri Nedir?
Bir yemek kaşığı kadar elma sirkesinin sağladığı besin değerleri şu şekilde:
- Kalori: 0 kcal
- Yağ: 0 g
- Sodyum: 0 g
- Karbonhidrat: 0 g
- Şeker: 0.4 g
- Lif: 0 g
- Protein: 0 g
Karbonhidratlar, Yağlar ve Protein
Makrobesinler bakımından göz atıldığında elma sirkesinde neredeyse hiç karbonhidrat, yağ ve protein bulunmaz ve bu nedenle kalori miktarı da yok denecek kadar azdır.
Potasyum
Elma sirkesinde az miktarda potasyum vardır ve bu bir yemek kaşığında 11 miligram kadardır. Yine de bu miktar potasyumun kalp ritmini, sinirleri ve kas işlevlerini düzenleme etkisi bakımından fayda sağlar.
Elma Sirkesinin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Sağlıklı Bileşenler Bakımından Zengindir
Elma sirkesi iki adımlı bir süreçle üretilir.
İlk olarak üretici ezilmiş elmaları mayaya maruz bırakır ve bunlar şekerleri fermente ederek onları alkole dönüştürürler.
Sonrasında alkolü asetik asite dönüştürecek bakterileri eklerler ve bu bileşen sirkenin temel aktif bileşenidir.
Asetik asit, sirkeye kendine has güçlü ekşi koku ve aromasını verir. Araştırmacılar bu asidin onun sağlığa sağladığı faydaların temel sorumlusu olduğunu düşünüyorlar. Sirkenin %5-6’sı asetik asittir.
Organik ve filtrelenmemiş elma sirkesinde aynı zamanda proteinler, enzimler ve faydalı bakterilerden oluşan bir kültür de bulunur ve ona bulanık bir renk verir.
Bazı insanlar sirkenin sağladığı faydaların bu bakteri kültüründen kaynaklandığını belirtiyorlar ancak bunu destekleyecek bir çalışma henüz bulunmuyor.
Elma sirkesinde pek vitamin ve mineral olmasa da az miktarda potasyum olduğunu belirtmek gerekiyor. Bazı iyi kaliteli markalarda bir miktar amino asit ve antioksidan da bulunabilir.
Zararlı Bakterileri Öldürmeye Yardımcı Olabilir
Sirke bakteriler dahil olmak üzere patojenleri yok etmeye yardımcı olabilir.
İnsanlar sirkeyi geleneksel olarak temizlik ve dezenfekte işlerinde kullanmışlardır ve onunla tırnak mantarlarını, bitleri, siğilleri ve kulak enfeksiyonlarını temizlemişlerdir.
Modern tıbbın babası sayılan Hipokrat, sirkeyi 2000 yıl önce yaraları temizlemek için kullanmıştır.
Sirke aynı zamanda bir gıda koruyucudur. Çalışmalara göre E.coli bakterisinin gelişmesine ve gıdaları bozmasına engel oluyor.
Eğer gıdalarınızı korumak için doğal bir yöntem arıyorsanız, elma sirkesi yardımcı olabilir.
Anekdotlara göre seyreltilmiş elma sirkesi cilde uygulandığında sivilceler konusunda da yardımcı olabilir ancak bunu onaylayacak herhangi bir güçlü çalışma bulunmuyor.
Kan Şekerini Düşürmeye ve Diyabeti Kontrol Altına Almaya Yardımcı Olabilir
Günümüze değin sirkenin en ikna edici kullanım alanlarından birisi ise tip-2 diyabet tedavisinde kullanılması oldu.
Tip-2 diyabette insülin direnci veya insülin üretim problemlerinden dolayı yüksek kan şekeri düzeyleri vardır.
Ancak diyabeti olmayan insanlar da kan şekeri düzeylerini normal aralıkta tutmaktan fayda görebilirler çünkü bazı araştırmacılar yüksek kan şekerinin yaşlanma ve çeşitli kronik hastalıkların temel sebeplerinden birisi olduğunu belirtiyorlar.
Kan şekeri düzeylerini verimli ve sağlıklı bir şekilde kontrol altında tutmanın en iyi yollarından birisi rafine karbonhidratlar ve şekerden uzak durmaktır ancak elma sirkesinin de bir faydası olabilir.
Araştırmalara göre sirkenin kan şekeri ve insülin düzeyleri üzerindeki faydaları şöyle:
- Küçük bir çalışmaya göre sirke bol karbonhidratlı öğünlerden sonra insülin hassasiyetini %19-34 düzeyinde arttırabiliyor ve kan şekerini düşürürken insülin tepkisini ciddi şekilde arttırıyor.
- 5 sağlıklı insan ile yapılan küçük bir çalışmada, sirke 50 gram beyaz ekmek tüketiminin ardından kan şekerini %31.4 oranında azaltmış.
- Diyabetli insanlarla yapılan küçük bir çalışmada yatmadan önce 2 yemek kaşığı kadar elma sirkesi tüketmenin sabah açlık şekerini %4 oranında düşürebildiği görülmüş.
- İnsanlarla yapılan başka çeşitli çalışmalarda sirkenin insülin işlevini arttırabildiği ve yemeklerden sonra kan şekeri düzeylerinde düşüşe yardımcı olduğu görülmüş.
Ancak kanıtlanmamış sağlık ürünlerini, tıbbi tedavi sırasında verilen ürünlerin yerine koymamak gerektiğini de belirtmek gerekli. Eğer şu anda kan şekerini düşüren ilaçlar alıyorsanız, herhangi bir sirkenin tüketimini arttırmadan önce doktorunuza danışın.
Kolesterolü Azaltmaya Yardımcı Olabilir
Kolesterol, kanda bulunan balmumuna benzer bir maddedir ve beden onu hormonları, D vitaminini üretmek ve hatta gıdaları sindirmek için kullanır. Ancak kötü kolesterol olarak da adlandırılan LDL kolesterolün çok olması, damarlarda plak birikimine sebep olur.
19 yüksek kolesterol hastası ile yapılan sekiz haftalık bir çalışmada, katılımcıların ilk haftadaki ve sonrasında ikinci, dördüncü ve sekizinci haftadaki kan değerleri ölçülmüş. Elma sirkesi tüketimi genel olarak toplam kolesterolde, trigliserit düzeylerinde ve kötü kolesterolde azalma sağlamış ve iyi kolesterolde ise artış sağlamış. İyi kolesterol, kolesterolün karaciğere taşınarak bedenden atılmasına yardımcı oluyor.
2018 yılındaki bir çalışmada da benzer sonuçlar görülmüş ancak herhangi bir öneride bulunmadan önce daha geniş bir denek kapsamı ile araştırma yapılması gerekiyor.
Elma Sirkesinin Sağlığa Zararları Nelerdir?
Sirke tüketimi asitlik değerinden dolayı seyreltilmeden alınırsa veya boş mideyle tüketilirse bulantıya sebep olabilir. Aynı zamanda boğazı tahriş edebilir ve diş minesinde erimeye sebep olabilir. Günde iki yemek kaşığı kadar elma sirkesini suyla karıştırarak tüketmek genelde güvenli görülür. Seyreltme süreci diş minesini korumaya yardımcı olur ve bu önemlidir çünkü diş minesi eridikten sonra tekrar yerine gelmez.
Saklama ve Gıda Güvenliği
Doğası gereği asidik olan elma sirkesi oda sıcaklığında açılmadan saklandığında tazeliğini iki sene kadar korur ancak daha uzun süre saklanabilmesi de mümkündür. Fakat bu durumda kalitesi azalmaya başlar. Açıldıktan sonra bir sene kadar dayanır. Ancak saklarken kapağını güzelce kapatmak ve direkt güneş ışığından uzak tutmak gerekir. Dibinde parçacıklar oluştuğunu veya bulandığını görebilirsiniz ve bu durum genelde pastörize edilmemiş sirkelerde ortaya çıkar ve normaldir. Bu durumun sebebi, pastörize edilmemiş sirkelerin içerisinde bulunan bakterilerin tekrar çoğalmaya başlamalarıdır.
Kaynaklar;
https://www.healthline.com/nutrition/6-proven-health-benefits-of-apple-cider-vinegar
https://www.everydayhealth.com/diet-nutrition/diet/apple-cider-vinegar-nutrition-facts-health-benefits-risks-more/
https://www.verywellfit.com/apple-cider-vinegar-nutrition-facts-and-health-benefits-5191520