Dizi detoksu yaparak zihnini dinlendir

Bizden iki yüz sene önce yaşayan insanların zihinlerini merak ettiniz mi hiç? Lumière kardeşlerin, ilk film gösterimlerini yaptığı 1895 yılının öncesinde yaşayan insanların zihninden  bahsediyorum. Hiçbir film ya da dizi seyretmemiş, sosyal medya nedir bilmeyen bu insanların zihinleri bizim zihinlerimizin aksine “temizdi”. Dizilerin, filmlerin çoğunun şiddet içerikli olduğu günümüzde bu tarz diziler, filmler izlememiş bir zihnin nasıl olabileceği konusunda en ufak bir fikrimiz yok.

Biz 21. yüzyıl insanları zihinlerimizi televizyonlardaki, dijital platformlardaki görüntülerle sürekli bir bombardıman altında bırakıyoruz. Özellikle 2020 yılında hayatımıza giren pandeminin de etkisiyle tüm dünya insanları hiç olmadığı kadar dizi izler duruma geldi. Aşırı izleme ya da maraton izleme denilen bu dizi izleme türünde çoğumuz sevdiğimiz dizilerin onlarca bölümünü bir oturuşta izledik.

Pandemide evde oturduğumuz günler ardımızda kaldı ama insanlar yine dizi üstüne dizi izlemeye devam ediyorlar. Eğer siz de o insanlardan biriyseniz neden bu kadar dizi, film seyretme ihtiyacı içinde olduğunuzu kendinize hiç sordunuz mu? Kendi hayatınızı sıkıcı bulduğunuz için mi başka insanların hikayelerini seyrediyorsunuz? Peña (2015) yapmış olduğu araştırmada aşırı izleme motivasyonlarının arkasında yatan öncelikli etki faktörünün gerçeklerden kaçış olduğunu ortaya koymuştur (Akt. Çaycı, 2021). Pitmann ve Sheehan (2015) tarafından gerçekleştirilen bir başka araştırma ise gerçeklikten kaçma, rahatlama, eğlence ve zaman geçirme gibi faktörlerin izleyicilerde aşırı izlemeyi tetiklediğini ortaya koymaktadır (Akt. Çaycı, 2021).

Eğer gereğinden fazla dizi seyrediyorsanız dizilere karşı bir bağımlılık geliştirmiş olabilirsiniz. Dizi izlemek gibi bize eğlenceli gelen bir aktiviteyle meşgul olduğumuzda beynimiz dopamin üretir. Böylece daha fazla dopamin için dizilere bağımlı hale gelebilirsiniz. Sonuç olarak, maraton izleme ilişkilerinizi, hedeflerinizi ve hayatınızı olumsuz etkileyebilir. Hayatın her alanında olduğu gibi burada da işin sırrı dengede. Dengeli bir şekilde dizi ya da film izlemekte tabii ki hiçbir problem yok. Ancak bu alışkanlık hayatımızı olumsuz şekilde etkilemeye başladığında bu aktiviteye ayırdığımız zamanı azaltmakta fayda var. Tabii bu arada izlediklerimizin içerikleri de çok önemli. Dünyada negatifliğin artmasına yol açan şiddet içerikli dizilerle, filmlerle zihnimizi doldurmanın bize iyi gelmediği artık herkesin bildiği bir gerçek. Çok fazla dizi izlediğinizi düşünüyorsanız, bu yazıyı okuduktan itibaren 1 hafta boyunca dizi izleme detoksu yaparak zihninizi dinlendirmeye ne dersiniz? Bu 1 hafta boyunca televizyonunuzu açmayacaksınız, bilgisayardan ya da tabletten de dizi seyretmeyeceksiniz. Televizyon detoksu uygulayacağınız bu 1 haftada, dizi izlemekle geçirdiğiniz vakti kitap okumak, müzik dinlemek ya da arkadaşlarınızla buluşmak gibi ruhunuzu besleyen aktivitelerle geçirebilirsiniz. Ve yine bu 1 hafta boyunca neden bu kadar çok televizyon ve dizi seyretmek ihtiyacı içinde olduğunuzu analiz edebilirsiniz.

Sizlere dizilere ayırdığınız zamanlar da dahil olmak üzere, hayatınızın her alanında seçiminizi dengeden yana yaptığınız günler diliyorum. Bu arada size bir eğitim haberim var. Zoom üzerinden bire bir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık Öz Sevgi eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için rsolaker@gmail adresine yazabilirsiniz. Psikoloji ile ilgili egzersizler paylaştığım Instagram hesabım ise @ranakutvan.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:

Çaycı, B. (2021). Aşırı İzlemeyle Değişen Dizi İzleme Biçimlerinin İzleyiciler Üzerindeki Etkileri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC ISSN: 2146-5193, April 2021 Volume 11 Issue 2, p.403-423.
Peña, L. L. (2015). Breaking binge: Exploring the effects of binge watching on television viewer reception. (Master of Arts in Media Studies), Syracuse University.
Pittman, M., & Sheehan, K. (2015). Sprinting a media marathon: Uses and gratifications of binge-watching television through Netflix. First Monday, 20(10).

İlginizi çekebilir: Besleyici insan toksik insana karşı