Çocukların mutlu yetişkinler olması için: Alan tanırken sınırları öğretebilmenin önemi

Doğruyu yanlışı bilsin, bir fikri olsun derken “galiba eleştirel bir bakış açısına sahip çocuk yetiştiriyoruz” diye düşünüyor insan. Arabada giderken birden bizim emici ruhumuzdan “ne alaka bu binalar?” diye bir soru gelince… Hakikatten ne alaka bu binalar da; şimdi sen neden, niye düşündün bunu? Beyninin hangi bölgesi, hangi açıdan aktif hale geldi de, hangi görsel hafızayla söyleyiverdin? Sadece 4 yaşındasın ve nasıl bir düzen gerçekliğin var ki bu dünyayla ilgili böyle bir cümle kuruyorsun?

Ama işte o uzun, kocaman binalar emici ruhumuzun beynindeki güzel dünyayı bozuyordu. Tek katlı evler ve bahçelerden oluşmalıydı dünya. Pat diye sokağa atıvermeliydi insan kendini, çiçekler hep çok olmalıydı, arada denizler olmalıydı… Her yer hiçbir engelin olmadığı koşu alanlarından ibaret olmalıydı. Özgürce koşabilmek için… “Oğlum artık koşmasan” dediğimde aldığım cevaptan da belliydi zaten: “anne ben koşmayı çok seviyorum, koşmak çok güzel bir şey”.

Evet haklıydı… Koşmak… Umarsızca, düşünmeden, kocaman nefeslerle, bol gülümseyişlerle… Ya yağmur? Yağmur yağmalıydı çünkü emici ruhumuz “yağmuru çok severim” diyordu. Yağmurla oluşan küçük su birikintilerinde zıpladıktan sonra kurduğu şu cümle aslında bunun manasını anlatıyordu: “valla işte şimdi çok rahatladım”. Ve nasıl bir emici ruh ise şu cümleyi kapmıştı: “sıkıntı yapma anne, bir şey olmaz”. Aslında biz yetişkinler gün içerisinde de ne kadar çok kuruyoruz bu cümleyi. Biz anne/baba olarak bardağı her devirdiğinde, üstünü hep ıslattığında, kirlettiğinde, parkeyi her çizdiğinde vs. de “bir şey olmaz sıkıntı yok” demiştik. Ne güzel, o kendince ve ne kadar masumca bulmuştu bu rahatlamanın ve rahatlatmanın yollarını.

Peki çocuklar kendini ve hatta bizleri rahatlatma yollarını kendilerince buluyorken biz hangi şahane davranışlarla onları huzursuzluğa itiveriyoruz? Dur, yapma, koşma, atlama, çıkma kelimelerinden mi ibaret olduk acaba? Onu evin içinde duvara uzun uzun bakarken hatta o duvardan o duvara bakarken bulduğumda ve “niye bakıyorsun duvarlara bir şey mi var?” diye sorduğumda aldığım şu cevapla bırakın o kelimelerden ibaret olmayı ellerimi başıma koyup düşünmeye başladım eyvahlar olsun diye… Cevap aynen şöyleydi: “Duvarlara tırmanmak için bakıyorum ama hangisine tırmanacağıma karar veremedim”. Yani bu kararla ilgili stratejik planlama yapıyordu. Ve buradaki gerçek de çocuklardaki enerjinin atılamadığı gerçeğidir. Yani bir tırmansa o duvara bir parça enerji atılacaktı.

Bir de kurabiyeler… Kurabiye her gün yapılabilirdi, ancak beraber. Hatta sadece o yapmalıydı, öyle istiyordu. Ve en sonunda yumurtayı kırabilmeyi, şeker yerine kuru meyveleri kullanabilmeyi, malzemeleri katıp yoğurabilmeyi öğrenmişti ve bunun üzerine “başarabilirim demiştim, başardım” diyordu. Nasıl bir farkındalık ve kendine inanmak? Başardım… Çünkü onlar için her şey deneyimden ibaret ki deneyerek öğrenilen her şey kalıcı olur.

Bırakın denesinler, klozeti kirletmedikçe tuvaletini yapmayı öğrenemez, yemeğini üstüne veya yerlere dökmesine izin vermedikçe kendi başına yemek yiyemez, bir karar alırken fikrini sormadıkça nerede ne söyleyecek, hakkı var mı savunmalı mı bilemez. Ve tüm bunları pozitif disiplin içinde yapmak da ayrıca çok zor. Yani alanlar tanırken sınırları (hem kendisi hem de diğerleriyle ilişkileri açısından) öğretebilmek…

Şunu bilmek gerekir ki çocuklara enerjilerini atabilecekleri alanları tanımadıkça, bunun için elimizden geleni yapmadıkça aslında bizler sadece işte o yukarıda belirtiğim kelimelerden oluşan varlıklar olurken, çocuklar da fikri olmayan, mutluluk nedir bilmeyen varlıklar olur. Böyle olmamak için belki çok direniriz ancak işte o “ne alaka binalar” çıkar karşımıza… Esas o zaman ne yapabiliriz? E siz de bir stratejik planlama yapıverin gitsin. Çünkü onların o güzel dünyalarıyla güzelleşecek bizlerin de dünyası…

İlginizi çekebilir: Tatlı bir rica: “Dikkatimi dağıtıyorsun anne, biraz sessiz olur musun?”