Çocuk; ‘yetişkin’ değil, sadece ama sadece çocuktur

Bir süredir Uplifers’ta çocuklar ve yetişkinlerle ilgili yazılar yazıyorum. Çocuklarda korku, kaygı, ebeveyn tutumları, oyun gibi konuları ele aldım. Fakat çok daha temelden başlamak gerektiğini ve ilk önce çocuğun ne demek olduğunu anlatmam gerektiğini hiç düşünmemiştim.

Çocuk nedir?

Çocukluk, bebeklik ve ergenlik arasında olan dönemdir. Bebekler doğduklarında konuşamaz, yürüyemez, kendi kendilerine beslenemez ve evlenemezler. Bu nedenle bir yetişkinin bakımına ihtiyaçları vardır.

Çocukluk dönemindeki çocuklar oyun oynarlar. Oyun oynamak, çocuğun hayatı öğrenme biçimidir; sosyal, duygusal, fiziksel gelişimi için gereklidir. Bu konuda daha detaylı bilgiyi iki hafta önce kaleme aldığım yazıdan edinebilirsiniz. Bu dönemde çocuklar okula giderler. Zihinsel, bilişsel, duygusal, sosyal ve cinsel gelişimleri tamamlanmamıştır. En başta aile, sonra okul bu gelişimlerin tamamlanmasına yardımcı olur. Cinsel gelişim sadece adet olmaktan ibaret değildir, bu yüzden çocuklar adet olsalar da çocuktur, evlenemezler.

Erikson Kişilik Gelişimleri Teorisine göre, 12-18 yaş arası kimlik karmaşası dönemidir. Bu dönemde özellikle “Ben kimin?” sorusuna cevap aranır. Başka bir deyişle bu dönem çocukların kendilerini keşfetme dönemidir; toplumsal rollerini ve aynı zamanda cinsiyet rollerini tanımlarlar. Ergenlik döneminde çocuklar fiziksel olarak yetişkin gibi gözükebilirler. Fakat sosyal, duygusal, bilişsel gelişimlerin yanı sıra beyin gelişimleri olarak da hala yetişkin değildirler, evlenemezler.

Beyin gelişiminin en aktif olduğu dönem: Ergenlik

Aynı zamanda beyin gelişimi de bu dönemde çok önemlidir. Beynin bölümlerinden biri olan frontal lob, beynimizin yaklaşık 20%’sini kaplamaktadır ve beynimizin ön kısmında yer alır. Akıl yürütme, motor beceriler, yüksek seviye bilişsel beceriler, konuşma bu bölge ile ilişkilidir. Frontal lobun bölümlerinden olan prefrontal korteks en geç gelişen kısımlardan biridir. Gelişiminin en aktif olduğu dönem ergenliktir ve genç yetişkinliğe kadar bu böyle devam eder. Sayısal değerler vermek gerekirse; ergenlikte gelişmeye başlayan prefrontal korteks, 18 ve 25 yaş arasında gelişmeye devam eder. Prefrontal korteks ile birlikte muhakeme, yargılama, planlama, problem çözme, karar verme becerileri gelişir. Başka bir deyişle, prefrontal korteks bilinçli düşünmemizi, yetişkince düşünmemizi sağlar. Dolayısıyla hatalardan ders çıkarma ve ileriye dönük düşünebilme, öz eleştiri ve empati, çocukluk döneminin yani 12-18 yaş arası meseleleridir.

Bu yüzden evrensel nitelikte bilimsel olarak ergenlik dönemini kapsayan bu dönemde çocuklar 18 yaşına kadar hala çocuktur, evlenemezler.