Bebeklikten olgunluk çağına uykunun evrimi

Bugün birçok insanın kabul ettiği üzere geceleri iyi bir uyku uyumanıza yardımcı olacak bazı püf noktalar bulunmaktadır. Kaliteli bir uyku sağlığımız için olmazsa olmazdır. Uyuduğumuz zaman gün içerisinde kaybettiğimiz enerjiyi geri kazanırız. Gece iyi bir uyku uyumak ruh halimize olumlu yansıdığı gibi, hızlı düşünmemize ve dikkatimizi toplamamıza yardım eder. Uykusuzluk durumu ise konsantrasyonumuzu dağıtır, gün içerisinde yorgun ve huysuz olmamıza neden olur.

Yeterli uyku uyumadığımızda, sakatlanmaya, hastalanmaya ve kaza geçirmeye daha müsait hale geliriz. Rehavet ve uykuya dalan sürücüler yüzünden her yıl 100.000’den fazla trafik kazası meydana gelmektedir. AAA Foundation for Traffic Safety’nin yaptığı bir araştırmaya göre, günde 6-7 saat uyuyan insanların 8 saat uyuyanlara göre kaza yapma olasılığı 2 kat fazlayken 5 saatten az uyuyanların kaza yapma olasılığı ise 8 saat uyuyanlara göre 8 kat fazla olduğu ortaya çıkıyor.

Uyku düzeni yaşa göre farklılık gösteriyor

Yaşlandıkça uyku düzenimiz değişir. Bebekler, uyku kavramını pekiştirip tekil, gün içerisinde uzun süreli hale getirene dek bir seferde birkaç saat uyuyarak hayatını sürdürür. Çocuklar 4-5 yaşındayken gün içerisinde küçük uyku uyumalarına karşın gece uykuları 10-12 saat sürebilir. Daha büyüdüklerinde ve okul çağına geldiklerinde, genellikle yatağa erken girip erken kendi başlarına erken kalkmaktadırlar.

Yine de çocuklar ergenlik çağına girdikleri zaman, uyku saatleri giderek daha geç saatlere doğru giderek gençler için söylenen ‘akşam yatmak bilmez, sabah kalkmak bilmez’ dediğimiz duruma gelirler. Birçok ergenlik çağındaki çocuk üzerinde yapılan araştırmalarda, gençler ailelerinin onları yatağa yolladığı saatte yorgun olmadıklarını ve uyuyamadıklarını belirttiler. Bu durumda sabah uyanmaları gereken saatte yeterli uyku alamadıkları için uyanmalarını zorlaştırmaktadır. Ama bu noktada kendi uyu ritimlerinin dışına çıkmaları sabahları uyanmalarını daha da zorlaştırmaktadır. Burada ailelere düşen görev çocuklarıyla beraber konuşarak bu durumun biyolojik ve genel olduğunu anlamaları, çocuklarını cezalandırmadan onlarla anlaşarak uyumalarını sağlamalarıdır.

Ergenlik çağındaki gençler, doğal uyku ritimleriyle okul saatlerinin erken olmasından dolayı sorun yaşamaktadırlar.

Gençler uyku ritmini yakalamak ne yapmalıdırlar:

1. Ödevlerini zamanında bitirerek her gece aynı saatte uyumaya çalışın.

2. Kısa uykudan kaçının.

3. Eğer uyku zamanınız ihtiyacınız olan süreyi karşılamıyorsa, her gece 15 dakika öne öne çekin ve sizin için yeterli süreyi bulana kadar devam edin.

4. Odanızı içeriye ışık girmeyecek şekilde ayarlayın. Sabah içinse gün ışığını görecek şekilde ayarlayın. Gün ışığı görerek uyanma uykudan uyanmak için en iyi yöntemdir.

5. Yatmadan önce kafein(bazı bitkisel çaylar,kolalı içecekler, kahve) kullanmayın ve en az 1 saat öncesine kadar yemek yemeyin.

6. Hafta sonları uyuyabildiğiniz kadar uyuyun.

Her ne kadar gençlerin günde 9-10 saat uyumaları önerilse de, birçok genç 6-8 saat arasında uyumaktadır. Yapılan araştırmalar uyku eksikliğinin hafta sonları yeterli uyku alınarak önlenebildiğini söylemektedir. Yine de, okul zamanı yani hafta içi iyi bir uyku uyumak bir sonraki gün için oldukça önemlidir. Bu düzeni 20’li yaşlarınızın başında uyku zamanınızı kendiliğinden öne çektiğiniz ve doğal olarak erken kalktığınız zamana kadar devam ettirin. Sonuçta olgunluk çağımızda birçoğumuz çocukluk çağımıza geri dönüp erkenden yatıp erken kalkar hale geliyoruz. Bu durum ailemizdeki yaşlı insanların neden sabahın erken saatlerinde ayakta olduğunu gösteriyor.

Kaynak:

Pennsylvania Psychology Association

psychologytoday.com

İlginizi çekebilecek diğer yazılar:

Çocuklarınızla birlikte “İyi uykular”

Günlük ne kadar uykuya ihtiyacımız var?