Evcil hayvanlarda kış dönemi solunum yolu sorunları ve koruyucu bakım önerileri

Soğuk hava koşulları, kapalı ortamlarda geçirilen sürenin artması ve havalandırmanın azalması hem kedilerde hem de köpeklerde solunum yolları hastalıklarının görülme sıklığını belirgin şekilde artırır. WSAVA ve AAHA’nın Solunum Yolu Hastalıkları Rehberi’ne göre, kış ayları özellikle genç, yaşlı, kronik hastalığı olan veya aşıları eksik hayvanlar için daha riskli bir dönemdir.

Doktor Veteriner Hekim Öykü Sargın bu röportajında, özellikle kış aylarında evcil hayvan sahiplerinin nelere dikkat etmesi gerektiğini, hangi belirtilerin ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına işaret edebileceğini ve ev ortamında alabilecekleri önlemleri detaylı şekilde anlatıyor.

Kış aylarında evcil hayvanlarda en sık görülen solunum yolu problemleri nelerdir?

Köpeklerde, sıklıkla enfeksiyöz trakeobronşit  (Kennel cough) gibi spesifik enfeksiyonlar başta olmak üzere, viral ve bakteriyel solunum yolu enfeksiyonları, bronşit ve kronik solunum hastalığı olanlarda alevlenmeler gözlemlenir. Özellikle kış aylarında evcil hayvanlarımızın kapalı ortamda tutulması, yetersiz havalandırma ve nem dengesinin yetersiz olması nedeniyle belirtilerde artış gözlemlenebilir.

Kedilerde ise, üst solunum yolu kompleks enfeksiyonları (FHV-1, FCV), bakteriyel ikincil enfeksiyonlar ve yine yetersiz havalandırma nedeniyle astım ataklarında artış görülebilmektedir.

Soğuk hava, kapalı ortamlar ve yetersiz havalandırma hayvanların solunum sağlığını nasıl etkiler?

Soğuk hava, hava yollarındaki nemi azaltır. Burundan itibaren solunum yollarında nemin azalması ve koruyucu bariyerin zayıflaması enfeksiyonlara karşı savunmayı düşürebilir. Kapalı ortamlarda toz, duman ve irritanlar birikir. Öksürük ve alt solunum yollarının hassasiyeti artar.

Alerjen ve/veya irritan hava partiküllerine maruziyetin artmasıyla hava yollarında daralma ve konjesyon görülebilmektedir.

Yetersiz havalandırmayla birlikte enfeksiyon etkenlerinin havada kalma süresi uzamakta olup, evcil hayvanlarımızın toplu kaldığı ortamlarda enfeksiyonların bulaşmasında artış gözlemlenebilmektedir.

Ciddi solunum yolu enfeksiyonunun belirtileri ve habercileri nelerdir?

Şiddetli ve/veya geçmeyen öksürük, egzersiz intoleransı, sesli solunum (horlama, inleme, vızıltı gibi ince veya kalın sesin duyulması), eforlu solunum ve en şiddetli belirtilerden olan nefes darlığı ile mukozalarda renk değişimi olarak değerlendirilir.

İnsanlardan hayvanlara veya hayvanlardan insanlara geçebilen solunum yolu hastalıkları (zoonozlar) konusunda nelere dikkat edilmelidir?

Çoğu solunum yolu enfeksiyonu tür spesifiktir, yani aynı türler arasından bulaşı olur ancak istisnalar mevcuttur. Bu istisnalar, Mycobacterium tuberculosis kompleks gibi türler arası bulaş görülebilen enfeksiyon etkenleri ve normalde türler arası bulaş olmayan viral hastalıklarda virüslerin mutasyonu sonucu bulaş olması gibi durumlarda görülür. Solunum yolu enfeksiyonu şüphesi bulunan hayvanların mutlaka veteriner hekim kontrolünde olması gerekmektedir. Bununla birlikte, solunum yolu enfeksiyonlarının yayılımını ve bulaşını sınırlandırmak amacıyla hijyen kurallarına uyulması, yeterli havalandırmanın sağlanması, ihtiyaç halinde hava temizleyici cihazların kullanımı gibi ek önlemlerin alınması, hasta kişilerde maske kullanımı, bağışıklığı baskılanmış insan ve hayvanların özellikle enfeksiyon şüpheli ortamlarda bulunmaması, hayvanlarımızın genel sağlık durumunu desteklemek ve korumak amacıyla beslenmelerine dikkat edilmesi ve aşılarının düzenli uygulanması önerilir.

*Bu yazı VetAmerikan Hayvan Hastanesi katkılarıyla hazırlanımştır.