Ayranınız da vegan olabilir: Alternatif vegan besinler ve lezzetli bir menü önerisi

Vegan beslenmede; et ve süt ürünlerinin vegan alternatifleri her zaman tartışma konusu olmuştur. Tartışma konusunun temelinde; vegan yoğurt, vegan sucuk, vegan sosis, vegan ayran ve daha birçok alternatifin, et ve süt ürünlerinin vazgeçilemez, ancak alternatifi bulunabilir olduğu algısı yarattığı fikri yer alır. Bu görüşün karşısında ise bitkisel alternatiflerin, alışkanlıklarını değiştirmekte zorlanan insanlar için kolaylık sağladığı fikri yer alır.

Tartışmanın temelinde kullanılan isimlerin önemli bir rolü var. Almanya’da bir vegan peynir üreticisinin dava edilmesi üzerine mahkeme, “vegan peynir” ibaresinin Avrupa Birliği yasalarındaki kesin tanıma uygun olmadığını gerekçe göstererek rekabet koşullarına aykırılık olduğu yönünde karar kılmıştır. Bunun üzerine bazı firmalar Vegan peynir ikamesi ya da vegan peynir alternatifi olarak ürünleri piyasaya sürme kararı almıştır. Türkiye’de de durum farklı değil. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Türk Gıda Kompleksi Peynir Tebliği’ne göre peynirde kullanılacak çiğ süt; Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğindeki çiğ süt kriterlerine uyan inek sütü, koyun sütü, manda sütü, keçi sütü veya bunların karışımını ifade ediyor.

Bir başka konu ise vegan mayonez. Amerika Federal yasaları çerçevesinde mayonez içeriğinde yumurta bulundurulmak zorunda ibaresi yer alıyor. Bu sebeple ünlü bir mayonez firmasının vegan mayonez üretimi, bir başka mayonez üreticisinin haksız rekabet iddiası ile dava açmasıyla sonuçlanmıştır.

Bunca yasalara rağmen benim düşünceme göre; insanların bir konu üzerinde görmek istediği şeylerin değişmesi zaman alacak bir süreçtir. Kullanılan isimlerin, sıfatların ya da etiketlerin insanlar üzerinde algı oluşturmasına neden olan şey kişinin zihni ve kalıp yargılarıdır. Mayonezi mayonez yapan şeyin içindeki yumurta olması bir düşünce biçimi, bakış açısı olabilecekken, salata ya da patates kızartması sosu olarak dönüştürebilmek de bir düşünce biçimidir. Ya da peyniri, içerisinde bulundurulması zorunlu olan hayvansal kaynaklı çiğ sütten elde edilen bir besin olarak değerlendirmek bir düşünce biçimi ise, kahvaltılık alternatif besin olarak değerlendirmek de kişinin elindedir.

Kullanılan isimlerin haklı tartışmaları olsa da bazen hayatı zorlaştırmamak gerektiğine inanıyorum. İnsanlar ürünlerin üzerindeki “vegan” kelimesini değil de yanındaki “mayonez” ya da “peynir” ibaresini baz alarak bir algıya kapılıyorsa zaten gidecek çok yolumuz var demektir.

Vegan yoğurt ve ayran alternatifleri nasıl hazırlanır?

Malzemeler:

• 2 su bardağı pirinç,
• 5 su bardağı su,
• 5-6 yemek kaşığı limon suyu,
• Taze nane ve fesleğen,
• Tuz,
• Bir tatlı kaşığı sarımsak tozu.

Hazırlanışı:

• 2 su bardağı pirinç yıkanarak 5 su bardağı suyun içerisinde düdüklü tencerede haşlanır.
• Karıştırıcıdan çekilerek süt haline gelecek şekilde çırpılır.
• Tülbent yardımı ile süzülerek posası çıkartılır.
• Hazırlanan pirinç sütünün içerisine 1 yemek kaşığı tuz ve 1 tatlı kaşığı sarımsak tozu eklenerek ocakta kaynama noktasına gelene kadar ısıtılır, ocağın altı kapatılıp 2 dakika bekledikten sonra 6 yemek kaşığı limon suyu yavaş yavaş eklenerek küçük küçük karıştırılır.
• Kesilmesi için 2 saat beklenir ardından buzdolabına alınır.
• Buzdolabında da 2-3 saat beklettikten sonra vegan yoğurdumuz hazır.

Soğuk su, fesleğen ve nane ekleyerek ayran yapabilirsiniz. Ya da salatalık da ekleyip cacık, sarımsak ekleyip yoğurtlu semizotu salatası yapabilirsiniz karar sizin.

Nohutlu patates püresi

Malzemeler:

• 1 çay bardağı bir gün öncesinden suda bekletilmiş siyah nohut,
• 3 adet patates,
• 1 adet kuru soğan,
• 5 diş sarımsak,
• 1 çay kaşığı karabiber,
• 1 tatlı kaşığı tuz,
• 1 tatlı kaşığı zeytinyağı.

Hazırlanışı;

• Bir çay bardağı nohut 20 dk. düdüklü tencerede haşlanır.
• Ardından 3 adet patates, 1 adet kuru soğan, 5 diş sarımsak düdüklü tencerede haşlanarak soğuması için geniş bir kâseye alınıp karıştırılır.
• Karışımın içerisine zeytinyağı, tuz, karabiber ve haşlanmış nohutlar eklenir.
• Püremiz hazır.

Mantarlı deniz börülcesi kavurması

Malzemeler:

• 2 paket deniz börülcesi,
• 1 paket mantar,
• 2 adet kuru soğan,
• 5 diş sarımsak,
• 1 yemek kaşığı karışık salça,
• 1 büyük domates,
• Karabiber,
• Pul biber,
• Tuz,
• Zeytinyağı

Hazırlanışı;

• Bir adet kuru soğan ve 2 diş sarımsak 1 yemek kaşığı zeytinyağında 2 dk. kavrulur.
• Ardından içerisine yıkanmış ve sapları çıkartılmış mantarlar eklenerek kısık ateşte mantarlar suyunu çekene kadar pişirilir.
• Bu sırada temizlenmiş deniz börülceleri 10-15 dk. kadar haşlanır.
• Deniz börülceleri haşlanırken sosunu hazırlamak için ayrı bir tavada 1 adet küp küp doğranmış soğan ve 3 diş sarımsak zeytinyağında kavrulur.
• İçerisine yarım çay bardağı ılık su ile karıştırılmış salça eklenir. Ardından karıştırıcıdan çekilmiş bir adet domates, karabiber, pul biber ve tuz eklenir.
• Deniz börülceleri haşlandıktan sonra köklerinden tutularak sap kısımları çıkartılır ve domates sosu ile 5 dakika kavrulur.
• Kavrulan deniz börülcelerine suyunu çekmiş mantarlar eklenerek servis edilir.

Afiyet olsun !

Kaynak:
Veg&Nature 2016 Yaz Sayısı sfy 9

İlginizi çekebilir: Ege’den vegan bir lezzet: Girit kabağı dolması