Yumurtalığı olan tüm dişilerin bilmesi gerekenlerden: Yumurtalık kistleri hakkında her şey

Birçok sağlık sorununda olduğu gibi yumurtalık kistleri de önemsizlerden acilen tıbbi müdahale gerektirenlere kadar değişiklik gösterebiliyor. Eğer yumurtalık kistinin ne olduğunu bilmiyorsanız kısaca açıklayalım; yumurtalık kisti, yumurtalığın içinde veya yüzeyinde bulunan içi su dolu keseciklerdir. Kadınların, her biri birer badem büyüklüğünde ve şeklinde iki yumurtalığı bulunur. Bu iki yumurtalık, rahmin sağ ve sol tarafında bulunur. Yumurtalıkların içinde büyüyen ve olgunlaşan yumurtalar, aylık periyotlar halinde ergenlik döneminden itibaren dışarı atılır.

Birçok kadının bedeninde, hayatının bir döneminde yumurtalık kisti oluşmuştur. Eğer siz de düzenli olarak yumurtluyorsanız, yumurtalıklarınızda kist oluşmuş veya gelecekte oluşacak olabilir. Bu kistlerin birçoğu birkaç ay içinde kendiliğinden dışarı atılırken, bazıları büyür ve pelvis bölgesinde ağrıya veya şişkinliğe neden olabilir.

Yumurtalık kisti koparken keskin bir ağrı hissedebilirsiniz

Birçok yumurtalık kisti kendiliğinden vücuttan atılmasına rağmen, bazı kistler, özellikle de parçalanmış olanlar tehlikeli olabilir ve ciddi semptomlara yol açabilir. Illinois Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Doç. Dr. Jessica Shepherd, “Eğer alt karnınızda ani ve keskin bir ağrı hissederseniz ve bu ağrı geldiği gibi aniden yok oluyorsa, büyük ihtimalle yumurtalıklarınızdan bir kist kopuyordur” diyor. Böyle bir şey yaşamış olmanız hemen doktora gitmenizi gerektirmiyor ancak ağrının geçip geçmediğini takip etmeniz gerekebilir. Eğer ağrı devam ediyorsa, bir ultrason muayenesi ve pelvis muayenesi yaptırmanız gerekebilir.

İlginizi çekebilir: Regl dönemiyle ilgili her kadının bilmesi gereken 7 şey

Kopmayan bir kist büyür ve daha ciddi sorunlara yol açabilir

Yumurtalık kisti koparken hissettiğiniz o ağrı her ne kadar rahatsız edici olsa da sağlığınız için iyi bir şey olabilir. Nitekim kistler kopmazsa büyüyebilir ve yumurtalığın bükülmesine neden olabilir. Winnie Palmer Hastanesi’nde Kadın ve Doğum Hastalıkları Uzmanı olarak çalışan Dr. Christine Greves, “Yumurtalıkta bu tür bir bükülme, kan akışını engelleyebilir ve yumurtalığın tümden ölmesine neden olabilir. Yumurtalıkta bir bükülme görüldüğünde, bu noktaya ulaşması beklenmeden acilen cerrahi müdahalede bulunulur” diyor. Ancak bazen bir kist büyümesine ve ağrıya neden olmasına rağmen yumurtalıkta bükülme yaşanmayabilir. Yine de bu durum cerrahi müdahale olmayacağı anlamına gelmez. Böyle durumlarda da uzmanlar genellikle cerrahi müdahaleyle kisti alır ve semptomların, bükülme riskinin önüne geçilmiş olur.

Yumurtalıklarda işlevsel kistler de bulunur

Kist denince herkesin aklında kötü bir algı oluşuyor ancak yumurtalıklarda menstrüel döngüye bağlı olarak işlevsel kistler de oluşabilir. Yumurtalıklar her ay normal olarak büyür ve folikül denilen kist benzeri yapılar oluşturur. Bu foliküller östrojen ve projesteron hormonları üretir ve yumurtlama döneminde yumurtayı salar. Normal bir folikül bir aylık periyotta büyür ve buna fonksiyonel veya işlevsel kist denir. İşlevsel kistler ikiye ayrılır:
Foliküler kist: Normalde menstrüel döngünün tam ortasında yumurta folikülden çıkar ve fallop borusunda ilerler. Ancak bazen folikül kopmaz veya yumurtayı bırakmaz fakat büyümeye devam eder. İşte buna foliküler kist denir.
Korpus luteum kisti: Folikül yumurtayı bıraktığında, gebe kalabilmek için östrojen ve projesteron hormonları salgılamaya başlar. Bu foliküle artık korpus luteum denir. Bazen de folikülün içinde biriken sıvı, korpus luteumun büyümesine ve kiste dönüşmesine neden olur.

Yumurtalık kistiyle yumurtalık kanseri arasında doğrudan bir bağlantı olmayabilir

Kanserli kistler, yumurtalık kanserine neden olur. Amerikan Kanser Topluluğu’na göre yumurtalık kanseri, kadınlarda diğer üreme sistemi kanserlerinden daha çok ölüm vakasıyla sonuçlanan bir kanser türü. Topluluğun raporlarına göre 2017’de sadece ABD’de 22.440 kadına yumurtalık kanseri teşhisi konacağı hesaplanıyor. Hastalığın bu kadar yaygın olmasına rağmen yumurtalık kistiyle yumurtalık kanseri her zaman aynı şeyler gibi düşünülür. Bir kist oluşurken, aslında kanserli olup olmadığı bellidir. Yani bir kistin önce oluşup sonrada kanserli bir kiste dönüşmesi pek sık görülmez ancak yine de çok nadir olarak karşılaşılabilir. Yani eğer yumurtalık kisti geçmişiniz varsa, bu yumurtalık kanserine yakalanma riskinizin herhangi bir insanınkinden daha yüksek olduğu anlamına gelmez. Hatta, ailenizde meme veya yumurtalık kanseri vakası olması, yumurtalık kanseri riskini daha çok artırır.

İlginizi çekebilir: Kısırlıkla ilgili, tıbbın hala bilmediği 4 şey

Yumurtalık kistleri oluşmadan engellenebilir

Eğer yumurtalık kistleriyle ilgili bir geçmişiniz varsa, doktorunuzla görüşüp bunu önleme yöntemleri üzerine yoğunlaşabilirsiniz. Doğum kontrol hapları, yumurtlamayı inhibe ettiği için yumurtalık kistlerinin de oluşmasını kontrol altına alabilir. Doktorunuz önleyici bir tedavi olarak bunu önerebilir.

Kaynaklar:
Self.com
Mayo Clinic