Teknoloji çağında multitasking bizi nasıl etkiliyor?

Bilim insanları bir süredir teknolojinin gelişimiyle birlikte elektronik cihazların hayatımıza daha çok soktuğu “multitasking” yani aynı anda birden fazla işle meşgul olma kavramının etkilerini araştırıyor. Araba kullanırken cep telefonuyla konuşmak, bir şeyler okurken mesaj yazmak, bilgisayarda çalışırken bir konuşmayı dinlemek ve aynı zamanda not almaya çalışmak günlük hayatımızdaki multitasking örneklerinden sadece birkaçı.

21’inci yüzyılın teknolojik nimetlerinin yarattığı bu durumun maalesef ağır bir bedeli de var. Üstelik tüm bunlar günlük davranış hafızamıza kazındığı için yaşanmaya devam edecek. Şimdi asıl soru şu: Bu negatif etkileri azaltmanın bir yolu var mı?

İlgili yazı: ”Multitasking” sorunsalı: Çoklu medya kullanımının beyin fonksiyonları üzerindeki etkileri

Nörobilimci Adam Gazzaley ve psikolog Larry Rosen “The Distracted Mind” isimli kitaplarında, ilkel beyinlerimizin neden “multitasking” ve teknoloji temelli modern dünyanın karmaşası için yaratılmadığını anlatıyorlar. Yazarlar ayrıca yüksek teknolojinin hakim olduğu günümüzde, teknolojiden vazgeçmeden nasıl akıllıca yaşayabileceğimize dair öneriler sunuluyor. Beyinlerimizi çok farklı şekillerde değiştirebileceğimizi söyleyen yazarlar, ayrıca teknolojik aletlerimizden vazgeçmeden bunları nasıl daha dengeli ve stratejik bir şekilde kullanabileceğimizi anlatıyor.

Örneğin, siber dünyaya erişimimizi planlayarak ve her zaman çevrimiçi olmanın yarattığı anksiyeteyi kabullenerek davranışsal ve bilişsel performansımızı geliştirebilir, dikkat dağınıklığının etkilerini azaltabiliriz.

İlgili yazı: Günlük işlerinizi strese girmeden bitirmenin 10 yolu

Birçok araştırma, normal şartlar altında optimum davranış performansı için bir kişinin belirli bir zamanda tek bir aksiyonu gerçekleştirebileceğini söylüyor. Etkileyici sistemin kısıtlamalarından kaynaklanan bazı engellemeler yüzünden, aksiyon seçimi sırasında “fonksiyonel bir darboğaz” yaşanıyor. Yani, aslında birçok şeyi yapmaya çalıştığınız sırada fonksiyonel bir kısıtlama durumu oluşuyor ve aksiyon seçimi yapıyorsunuz, bir sonraki hareketinizin ne olacağına karar veriyorsunuz. Aksiyon seçimi algı analizi ile motor programlama arasındaki bir noktayı işleme sürecidir. Yani algılama ile aksiyon döngüsü arasında geçen zamandır.

İlgili yazı: Dikkat bozukluğu ile başa çıkmayı kolaylaştıracak tüyolar

2016 yılında Morsella ve Walker tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre sıradan bir davranışın alışkanlık haline gelmesi için söz konusu davranışın “entegre” edilmesi gerekiyor. Yani bilinci oluşturan aksiyon bağlantılı tüm bilgileri etkilemesi gerekiyor. Birçok aksiyon sistemi, özellikle de kas-iskelet sistemi, tüm bilinç alanının bileşenlerinden etkilenir. Böylesi bir fonksiyonel yapıda, darboğaz nedeniyle aksiyon seçiminin sadece sıralı olarak ortaya çıkabilir. Üstelik bu, belirli bir zaman aralığında gerçekleşebilir. İşte bu sebeple bilinçli aksiyon seçimi yapmak isteyen bir kişi, belirli zamanda sadece tek bir şeye karar verebilir.

Kaynaklar:
Psychology Today
Animal Studies Repository