Kadın dövüşçülerin fıtratı

Asi ve cesur tarzını ana akımda kabul ettirmeyi başaran VICE dergisinin, MMA (mixed martial arts) dünyasını şekillendiren uluslarası etkenler hakkında görsel ve yazılı haberler aktaran online yayını Fightland düzenli olarak takip etmeye gayret ettiğim portallar arasında. Geçen gün çok ilgimi çeken ve meraklandıran bir başlığa denk geldim: “Simone de Beauvoir’ın feminizmi ve kadın mixed martial arts’ı”.

Yüksek lisansım esnasında cinsiyet politikalarına değinen bitirme projemde önemli bir yere sahip olan “Ikinci Cins” (The Second Sex) kitabının yazarı, ünlü fransız varoluşçu düşünür, Simone de Beauvoir ile dövüş sporlarının tam olarak ne alakası vardı?

Özetleyeyim. Pedro Olavarria imzalı yazı öncelikle şu soruyu soruyor: “UFC Bantamweight (horoz siklet) şampiyonu kimdir?” Sonra cevabın şüphesiz (fakat az tanınan) T. J. Dillashaw olduğunu, aklımıza (kat ve kat daha medyatik ve ilgi çekici olan) Ronda Rousey’nin ancak “UFC Kadınlar Bantamweight şampiyonu kimdir” sorusu sorulduğunda geldiğinin altını çiziyor.

Bu bariz olduğu kadar önemli gözlemi ülkemize has örneklerle de çoğaltabiliriz. Medyada “Türkiye Basketbol Ligi” dendiği zaman erkekler liginden bahsedildiğini biliriz veya bir haberde bahsi geçen doktor, sürücü, öğretmen erkek değilse mutlaka cinsiyeti belirtilerek kullanıldığına hepimiz alışığızdır. Örneğin; “Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi”, “bayan sürücü”, “bayan doktor”, “kız öğrenci” (daha nazik olduğunu zannedilerek cinsiyet belirtmek için kadın yerine bayan kelimesinin kullanımına ayrıca değinmiyorum, o bambaşka bir konu.) Erkek cinsiyetini belirtme ihtiyacını ancak ve ancak, kadın cinsiyetiyle bağdaştırdığımız meslekleri yapan erkeklerden bahsederken hissederiz (örneğin “erkek hemşire”).

Yazıya geri dönersek, Olavarria ardından Simone de Beauvoir’ın “İkinci Cins”te savunduğu görüşü özetliyor: kısaca “erkek”, varsayılan tanımlama ve aktarma biçimimizdir ve bunu sorgulamadan varsayarız (bunu dil bilimi dahil birçok şekilde örneklendirebiliriz). Bir yandan Kadın MMA’i hem gittikçe yaygınlaşıp popülerleşiyor, hem de UFC gibi dünyanın en prestijli ve güçlü dövüş ligi kadın divizyonuna daha çok siklet ekliyor. Buna rağmen ismi nispeten az bilinen T.J. Dillashaw’ın “ UFC Bantamweight Şampiyonu” sıfatına layık görülüp, Hollywood starı olma yolunda ilerleyen Ronda Rousey ancak “Kadın Şampiyon”u olabiliyor.

Ufak bir parantez açarsam, cinsiyet bilimleri (gender studies); antropoloji, sosyoloji, dil bilimi, tarih, dil bilimi ve biyoloji gibi birçok disiplinin iç içe geçtiği bir alan. Aynı zamanda gözlem, analiz ve çıkarım yapmak için son derece kaygan bir yüzey. Bu nedenle bu konudaki şahsi görüşümü bir paragrafta ifade etmem mümkün değil. Yalnızca, biraz klişeye kaçma pahasına, erkek ve dişinin biyolojinin ve sosyo-ekonomik ve kültürel etkenlerin karmaşık bir birlikteliği olduğu kadar, birbirini farklılıklarıyla destekleyen tek bir bütünün parçası olduğu görüşünün aklıma yattığını söylemeliyim (boş bir kağıdın ortasında bir daire kestiğinizi düşünün, bir elinizde kesilmiş bir daire, diğer elinizde ortasında boş bir daire kesilmiş bir kağıt var).

Sonuç itibariyle Fightland yazarı da, Simone de Beauvoir’ın görüşlerini veya UFC’nin Kadın MMA’ini (erkeklerinkinin aksine) dövüşçülerinin dış güzelliklerini ön plana çıkararak pazarlamasını doğru veya yanlış olarak değerlendirmektense, yaşadığımız bu cinsiyetçi dünyada 1940’larda yazılmış bir kitap ile 21. yüzyılın popüler sporunun aralarındaki bu bağlantıya dikkat çekmek istiyor.

Ne diyelim. Demek ki tüm dünyada kadın dövüşçülerin fıtratında bu var.

[quote_box_center]UFC’nin yeni kadın divizyonu tanıtım videosunun teması “Güzellik ve Güç”[/quote_box_center]

Not: Cinsiyet bilimlerine değinen çağdaş ve eğlenceli bir kitap okumak isteyecek kadar meraklıysanız Matt Ridley’nin Kızıl Kraliçe: Cinsellik ve insan doğasının evrimi kitabını tavsiye ediyorum.

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız.