İlişkilerimizde “bedel ödemeyi” kabul edebilme sanatı: Dengeyi bulmanın hafifliği

Bedel ödemek olarak kelimelere döktüğümüzde genellikle hepimizde bir “ön yargı” oluşuyor, ve itiraf edeyim negatif yönde bir algı ile. Bu yazımda istiyorum ki sizlerle birlikte son dönemde çokça gözlemlediğim “bedel ödemek” veya “bedel ödemeyi kabul etmemek” bunun sonucunda ilişkilerde yaşanan dengesizlikler, birbirini suçlama hali ve sonunda kaçınılmaz olan ayrılıklarımıza biraz daha yakından bakalım. Fakat bu esnada sorun sende veya sorun bende diye suçlamalarımızdan daha önce “kendimize” yönelelim, bizler bir “ilişkide” olmayı kolayca kabul ediyoruz fakat bu durumun getirdiği “bedelleri ödemeyi” kabul edebiliyor muyuz?

Önce hayatımızda ödediğimiz bedelleri kabul edelim

Sadece ilişkilerimiz için değil aslında öncelikle hayatlarımızdan daha genel örneklerle biraz daha anlamaya çalışalım nedir “bedel ödemek” öyle korkmamız çekinmemiz gereken bir şey midir veya bizleri daha iyi bir “hal” durumuna kavuşturmak, yaptıklarımızın değerini anlamamız ve aslında “emek vermek” kavramının hayatımızdaki tezahürü müdür?

Örneğin bir öğrenciysek ödememiz gereken bedel ders çalışmaktır, çünkü “öğrenci olma” durumumuz öğrenmek eylemini başarı ile tamamlamamızı yani emek vererek derslerimize çalışıyor olmamızı gerektirir. Veya bir atlet olduğumuzu düşünelim ve uzun mesafe koşacaksak, bu durum belki oldukça yorucu belki oldukça zorlu antrenmanlara göğüs germemizi gerektirir, çünkü bir “atlet” olarak ödememiz gereken bedel “bedenimizin sınırlarını zorlayarak” emek vermek ve erişebileceğimiz en iyi performansımıza erişmektir. Şimdi diğer bir örnek bir anne olduğumuzu düşünelim bu durumda anne olmak halimiz içgüdüsel olarak ta çocuklarımızın sağlığına veya hayatlarına, güvenliklerine dikkat etmeyi gerektirir. Bir “anne” olmak halimiz dolayısı ile geceleri birden çok kez uyanarak, çocuklarımızı kontrol etmek ve uykusuz kalmak durumu ile bedel ödemekteyizdir. Bir balerin olduğumuzu düşünelim, uzun süren çalışmalarda tüm ağrılarınıza karşın yine de daha esnek bir vücuda sahip olmak biraz daha iyi bir noktaya erişmek için bedel ödemeniz gerekir; çünkü “balerin olmak” halini kabul etmeniz bu hali sağlayacak çalışmalar için zaman ayırmanızı ve gerçek bir bedel ödemenizi gerektirir…

Peki birlikte “ödenen bedellerin” sonuçlarına bakalım, çünkü aslında yukarıda verdiğimiz tüm örneklerde sonuçları henüz değerlendirmedik. Şimdi atlet örneğimizde, “ödediği bedel” uzun ve çetin çalışmalar olan sevgili atletimiz koştuğu yarışmada birinci olduğunda sizce ne hissediyordur, veya bir dünya rekoru kırdığında veya dereceye girdiğinde? Anne örneğimizi ele alalım, her gece onlar iyi olsun diye uykusuz kaldığı sevgili çocuklarının büyüyüp güzel insanlar olduklarını gördüğünde sizce ne hissediyordur? Hemen diğer bir örneğimiz sevgili öğrencimiz üniversiteden mezun olup iyi bir işe girdiğinde, hayatının finansal yönetimini eline aldığında sizce ne hissediyordur? İşte burada bakmamız gereken asıl nokta tüm bu sonuçların ardında kişilerin kabul ettikleri, aldıkları, belki yıllar verdikleri, belki çok zorlandıkları ve hatta göz yaşı döktükleri ‘’bedel ödemek’’ bilincinin varlığıdır.

Bedel ödemek, hayatımızda “verdiğimiz emek” yani bugün var olan durumumuzu net bir şekilde kabul ederek, bir hedefimiz doğrultusunda veya sadece “olduğumuz” halimiz çerçevesinde içimizde “denge” unsuru olarak yerleştirmemiz gereken bir gizli mücevher gibidir. Bu anlayışı kalbimizin “tam ortasına” koyamadığımızda aslında “öz-disiplinimiz” kaybeder ve hayallerimizin içimizde yaktığı meşaleleri de söndürmüş oluruz.

“Bedel ödemenin” ilişkilerdeki algısı 

Peki ilişkilerimizde “bedel ödemek” ne demektir? Örneğin evliliklerimiz; günümüzde kadınlar ve erkekler evli olmanın gerektirdiği “bedellere” yani bir evliliğe emek vermeye ve “evli olmak” halinin hayatımıza diğer bir kişiyi dahil etmenin belki hayatımıza bu yolla katılacak çocuklarımızın sorumluluğu ile yine de ilişkimizi en iyi şekilde var edebilmenin sorumluluğuna “bedel ödemek” farkındalığı ile bakabiliyor mu? Veya “evli olmak’”hali ile kabul etmediğimiz “bir bedel” olan sadakat yine de bizler için evli olma durumumuzda bile evlilik dışı ilişkiler yaşamaya devam etmemiz sonucunu mu getiriyor? Ve böylece bizler kağıt üzerinde “evli” olarak gözüküp ödemeyi kabul etmediğimiz sadakat bedeli ile gerçek hayatta “evlilik” hali için emek vermekten kaçıyor muyuz? Sonucunda yaşadığımız ayrılıklarımızda sadece “geçinemedik” olarak mı yorum yapıyoruz?

İşte ilişkilerimizde sadakat bunun sadece bir örneğidir, bizler “ödemek durumunda olduğumuz bedel” kavramından kaçtıkça, bu bedelleri kabul etmedikçe aslında o “ilişkide olmak” halimizin hayatımıza getirdiği sorumlulukları da reddetmekteyiz. Bu aynı bir çocuğun salıncakta sallanmak isteyip düşmemek için demirlere tutunmayı reddetmesi gibidir, salıncakta sallanmak eylemi güvenlik açısından tutunmayı gerektirir; bunu yapmadığımızda düşer ve ciddi anlamda yaralanabiliriz. Bizler de ilişkilerimizde “ilişkide olmak” durumunu veya halini kabul ederken, bu halin “içini dolduran” o muhteşem “bedelleri” kabul etmeyiz. Bu durumlar ise “sürekli bizlerden ilgi göstermemizi gereken sürekli şikayet eden eşler”, “bizleri aşırı derecede kıskanan eşler” veya “bizlere yeterince değer vermeyen yeterince sevmeyen eşler” yaratır çünkü bir taraf veya her iki tarafta bir ilişkide olmanın “bedelini” ödemekten kaçınmaktadır…

Sevgili Dennis Prager eseri Mutluluk Ciddi Bir Sorundur’da “bedel ödemek” algısını çok detaylı bir şekilde açıklamıştır:

“…Hayatın bu yasası ile ilgili olarak mutluluğa dair üç kural var:

• Hayatta her şeyin bir bedeli olduğu fikriyle barışın.
• Arzu ettiğiniz her şeyin bedelinin ne olduğunu tek tek belirleyin.
• O bedeli ödemek ya da ilintili arzunuzdan vazgeçmek konusunda seçiminizi yapın.

…Evliliklerin ortak sorunu hayatın birçok alanında olduğu gibi, çok fazla sayıda insanın, evli olmanın avantajlarını yaşamak isterken, bekar gibi davranarak  bekarlığın avantajlarından da faydalanmayı arzu ediyor oluşudur. Bu insanlar – çoğunlukla da erkekler – evliliğin getirdiği güvenli, sevgi dolu aile hayatından faydalanmak isterken, aynı zamanda bekar bir insana özgü kişisel ve cinsel özgürlüğe de sahip olmak istiyorlar.

Bunun mümkün olmadığını anlamak olgunluk gerektirir. Bedel ödemekten kaçınmanın bir yolu yok. Akıllı insanlar hem evli hem de bekar olma durumlarını tartarlar, ihtiyaçlarını, kişilik yapılarını ve değerlerini göz önüne alarak bir değerlendirme yapar ve bir karar verirler. Karar verdikten sonra da hayatlarını ödemek zorunda oldukları bedeller için pişmanlık duyarak geçirmezler.

…İster evli ister bekar olmayı seçmiş olun, her iki durumda da ödenecek bedeller olduğunu bilmek, eninde sonunda bu bedeller ödenirken bunları daha da kolay kabullenmenizi ve çok daha az öfke duymanızı sağlayacaktır.”

Burada yazıldığı kadar “kolay” değil Pınar bu bedelleri kabul etmek diyecekesiniz, sizlere tamamıyla katılıyorum. Kendi hayatımdan örnek vermem gerekirse, yaşadığım bir evliliğin aldatılma ile sonuçlanmış olması hayatta “erkek” kavramı ile ilişkili anlayışımı derinden etkileyen bir tecrübe oldu. Bu süreç ertesinde “neden bir erkek” ile ilişkiye, birlikte olmaya ve hatta hayatımın herhangi bir aşamasında bir erkeğin varlığına ihtiyaç duyabileceğimi uzun süre sorguladım. Ve şu anda bu sürecin üzerinden ancak 5 yıl gibi bir süreç geçtiğinde “yeniden evlenmek” fikrine sıcak bakabiliyorum. Bu 5 yıl boyunca benim kabul ettiğim bedel ise “kendi ayakların üzerinde dur” inancının tercihleriydi… Bu süreç içerisinde evet muhteşem bir ilişkim olsa bile onu “evliliğe” taşıyacak cesaretim yani bir erkek ile hayatını birleştirmeyi kabul edebilmek ile ilişkili “bedelleri ödemeyi” yine kabullenemedim. Ve sonuçta yeni bir ayrılık daha yaşadım.

İşte bu yüzden ilişkilerimizde, aslında “ilişkide olmak” veya “olmamak” ile direk olarak “ödemek durumunda olduğumuz” bedeller vardır. Bizler bunları yakından değerlendirip kabullenemedikçe, ilişkilerimizdeki dengeyi de kaybetmiş oluruz, eğer evli bir erkek isek sadık olmamız, evli bir kadın isek eşimize özen göstermemiz veya eğer hayatımıza tek başımıza bekar olarak devam ediyorsak bunun ilişkili bedellerini kabul etmemiz gerekmektedir. Bugün bu yazımda bana eşlik eden sizler eğer ilişkilerinizde sürekli diğer kişiyi suçluyorsanız veya siz sürekli suçlu durumunda oluyorsanız, bu ilişki halinizde “kabul ettiğiniz” ve”’kabul edemediğiniz” bedelleri yeniden değerlendirin;

Mevlana’nın muhteşem şekilde özetlediği gibi “İnsanın kanadı; GAYRETİDİR”…