Çölyak ve gluten hassasiyeti olduğunuzu nasıl anlarsınız?

İnce bağırsaklar; vücuttaki yaşamsal olaylarda kullanılan şekerler, proteinler, yağlar, vitamin ve minerallerin emiliminin tamamının ve bazı besin maddelerinin sindiriminin gerçekleştirildiği organdır. Hücrelerimizin sağlıklı bir şekilde beslenmesi için besin maddelerinin mideye girmesi değil, ince bağırsaklardan emilmesi gerekmektedir.

Bir bitki proteini bileşimi olan, arpa, çavdar, buğdayda ve bunların girdiği gıda ve ürünlerde bulunan gluten, çölyak ve gluten duyarlılığında vücuda kesinlikle alınmaması gereken bir maddedir. Alındığında ince bağırsaklar besin emilimini gerçekleştiremez ve kişinin genel sağlığında bozulmalar görülür. Bu nedenle çölyak, gluten duyarlılığı, dermatitis herpatiformis adlı deri hastalığında kati surette “glutensiz diyet“ uygulanmalıdır. Amerikan Pediatri Derneği’nin raporuna göre, çölyakın tek tedavisi glutensiz diyettir.

İlgili yazı: Lezzetli ve sağlıklı tarifler: Glutensiz kraker

Kimler glutensiz beslenir? 

Çölyak, buğday alerjisi, çölyak olmayan gluten duyarlılığı, dermatitis herpatiformiste kişi, kesin olarak glutensiz bir diyetle beslenmelidir. Huzursuz Bacak Sendromu, nörolojik hastalıklar (Örnek: Multiple Skleroz (MS)), romatoid artrit, depresyon, otizm gibi hastalıklarda ise dahiliye uzmanı, gastroenteroloji uzmanı, beslenme ve diyet uzmanı görüşü alınarak glutensiz beslenme tedavisi uygulanır.

Çölyak ve gluten duyarlılığı arasındaki fark nedir? 

Çölyak ve gluten duyarlılığı birbiri ile çok sık karıştırılır. Çölyak, gluten kaynaklı oluşan ömür boyu sürecek bir ince bağırsak hastalığıdır. Gluten duyarlılığı ise glutene karşı gelişen, 3-5 yıl arasında geçebilen bir tür besin alerjisidir.

Toplumda %1 oranında görülen çölyak, aslında çok daha yüksek oranlarda görülmektedir. Çok zor teşhis edilmesi, tanı kriterlerinin birçok hastalıkla benzerlik göstermesi nedeniyle teşhisi uzun sürebilmekte bazen de teşhis konulamamaktadır. Bu konu ilgili “çölyak buzdağı” tabiri kullanılmaktadır. Teşhis edilenler sadece buz dağının üstündeki kısmı oluşturmaktadır. Toplumdaki tüm çölyaklıların %97’sinin tanı almayı beklediği tahmin edilmektedir. 

Çölyak ve gluten duyarlılığının belirtileri nelerdir? 

İnatçı ishaller, kilo kaybı, ideal kiloya sahip olamama, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, halsizlik gibi çölyakın ve gluten duyarlılığının klasik belirtilerin yanında kansızlık, kemik erimesi, mizaç değişikliği, huzursuzluk, kas güçsüzlüğü, kramplar, depresyon, çocuklarda beslenme yetersizliğinden kaynaklı büyüme ve gelişme geriliği gibi belirtiler de gösterir. Birkaç belirti sonrası ortaya çıkabileceği gibi hiçbir belirti vermeden de ortaya çıkabilir.

İlgili yazı: Gluten duyarlılığına sahip olduğunuzu anlamanıza yardımcı olacak belirtiler

Yukarıdaki belirtiler görülüyorsa bir gastroenteroloji veya dahiliye uzmanına görünmenizde fayda var.