Çocuklarda erteleme alışkanlığının önüne geçmenin 7 yolu

“10 dakika daha…”

“Şu bölümü de geçtikten sonra yapacağım.”

“Bu akşam kitap okumasam olur mu?”

“Tamam yapacağım, 1 dakika…”

“Şu oyun bitince dişlerimi fırçalayacağım.”

Ailelerin çocuklarından sıklıkla duyduğu laflardan sadece birkaçı… Çocuklar, sorumluluklarını yerine getirmeleri hatırlatıldığı zaman hep bir erteleme halinde oluyorlar sanki… Özellikle yaz döneminin sonlarında, yaz okumalarını ve ödevleri bitirme konusunda aileler ve çocuklar arasında bu konuşmalar sık yaşanır. Şimdi de okulun ilk günlerinde hala rutinler tam oturmamışken çocuklar yine, “daha sınava çok var, sonra çalışırım”, “öğretmen ödevleri haftaya toplayacak, hafta sonu yapacağım” gibi pazarlıklara başlamış olabilirler. Bu pazarlıklar, aslında erteleme davranışının işareti olabilir. Erteleme, verilen görevlerin hep en son dakika tamamlanması ya da zamanında tamamlanmaması olarak tanımlanabilir.

Zorunlulukları ertelemek ve beklentilerden kaçmak, hem yetişkinlerin hem de çocukların sıkça gösterdiği davranışlardan. Ancak bazı çocuklar için erteleme davranışı bir alışkanlık haline gelerek, çocuğun kişisel hayatının akışını olumsuz yönde etkileyebilir. Ödevleri veya projeleri geç teslim ettikleri ya da hiç etmedikleri için notları düşebilir, eğitim hayatları zorlaşabilir.

Çocukların erteleme davranışı, aynı zamanda evde çatışmalara neden olabilir. Bu durumlarda, erteleme davranışının önüne geçmek için uygulayabileceğiniz bazı yöntemler şöyle:

Erteleme davranışını gözlemleyin.

Çocuğunuz erteleme davranışını en çok ne zaman gösteriyor? Çocuğunuz her ödevini erteliyor mu? Okuma yapması gereken ödevleri mi erteliyor yoksa sayısal ödevleri mi? Teslim tarihi uzun zamanlı olan ödevleri mi daha çok erteliyor yoksa ertesi güne yetişmesi gerekenleri mi? Akademik hayatı dışında ertelediği başka görevler de var mı?

Çocuklar bir sürü farklı nedenlerle görevlerini erteleyebilir.

Ertelemenin arkasındaki nedeni öğrenmek, bu davranış döngüsünü kırmak için önemlidir. Çocuğunuz ona verilen görevi anlamadığı için erteleyebilir, görevini yerine getirmesi için gereken malzemelere sahip olamayabilir, görev çok sıkıcı olabilir, çok zor gelmiş olabilir, görevi tamamlayamayacağına, yeterince iyi yapamayacağına veya başarısız olacağına inanıyor olabilir. Erteleme davranışını fark ettiğiniz zaman, çocuğunuza sakince onun belli görevleri ertelediğini fark ettiğinizi ve ona bu konuda yardımcı olmak istediğinizi belirletebilirsiniz.

Çocuğunuz görevi anlamadıysa…

Çocuğunuza yapması gereken şeyi bir de siz anlatın. Ayrıca anlamadığı durumlar için yardım istemesi konusunda onu teşvik edebilirsiniz. Bazı çocuklar anlamadığını söylemekten çekinebilirler. Belki de beklentinizi çocuğunuza daha net kelimelerle tanımlamanız gerekebilir.

Çocuğunuza görev zor geldiyse…

O görevi daha kolay ve yapılabilir adımlara bölebilirsiniz. Bu şekilde görev, çocuğunuzun gözünde çok büyük bir iş olmaktan çıkıp daha yapılabilir bir hale gelecektir. Çocuğunuz her bir adımı tamamladıkça, kaygısı azalacak ve görevini daha rahat tamamlayabilecektir.

Çocuğunuz “yeterince iyi yapamayacağına” inanıyorsa…

Onu elinden gelenin iyisini yapmaya çalışması yönünde teşvik edebilirsiniz. Bazı çocuklar eğer bir işi tam ve en iyi şekilde yapamayacaklarını düşünürlerse en başından bırakabilirler. Bu nedenle en iyisini değil sadece o görevi bitirmeyi hedeflemek, o işin daha kolay yapılmasını sağlayacaktır. Hedefi değiştirmek, çocuğun “en mükemmel olanı yapma” konusundaki endişesini azaltmasına yardımcı olacaktır.

Planlama yapmak önemli!

Okuldan geliş saatlerine göre evde geçirilecek vaktin planlı olması, çocuğun işlerini ertelemesini engelleyebilir. Plan yaparken üstünde durulması gereken en önemli nokta, zorunlulukların çocuğun eğlence ve rahatlama zamanından önce bitirilmesi gerektiği.. Zorunlulukların sonunda bir rahatlama zamanının olması, o görevi bitirmesi için çocuğu teşvik edebilir.

Takipte kalın ve gözlemleyin.

Verilen görevlerin her adımının yakından takip edilmesi, çocuğu görevlerini zamanında yapmaya teşvik edecektir.

Unutmayın, ertelemenin önüne geçmezseniz, alışkanlık haline gelerek çocuğunuzun hayatını olumsuz yönde etkileyebilir.

İlginizi çekebilir: Çocuğunuza ödev yapma alışkanlığı kazandırmanın etkili ve kolay yolları

Yazarın diğer yazıları için tıklayın.